سحر صامت؛
گزارشگر تلویزیون رهایی زن
قرن هاست که زنان با مشکلات زیادی در دوران قاعدگی در خانه، مکتب و محیط کار روبرو اند. در بعضی از کشورها مساله مطرح شدن قاعدگی از لحاظ فرهنگی با چالش کمتر روبرو میشود اما در اکثر کشور ها دختران آگاهی و توانایی بیان این موضوع را ندارند. هنوز هم مطرح شدن پریود از سوی تعداد اندکی دختران جوان حتی در کشورهای غربی هم دشوار است. به همین دلیل
۲۸ ام ماه می در سال ۲۰۱۴ به روز جهانی بهداشت قاعدگی نام گذاری شد.
در کشوری مانند
افغانستان، با وجود دنبال کردن فرهنگ و سنن بسیار قدیمی و جامعه ی مردسالار، سخن
گفتن از خونریزی ماهیانه ی زنان در میان اعضای خانواده، به خصوص با جنس مخالف
مانند پدر و یا برادر کاریست بسیار دشوار و موجب خجل زدگی آن خانواده محسوب می شود.
اما در این میان تعدادی از فعالین حقوق زنان در
افغانستان به مباسبت روز جهانی بهداشت قاعدگی کارزاری به نام قاعدگی تابو نیست را
برگزار کردند.
آنها با حضورشان در مکاتب
دخترانه و پسرانه و معرفی پد های بهداشتی و سایر وسایلی که مربوط به بهداشت در
دوران قاعدگی می شود به شاگردان اطلاع رسانی میکنند و به آنها می آموزند که حرف
زدن در زمینه پریود دختران و زنان بی شرمی تلقی نمی شود.
از شکریه مشعل یک
تن از اشتراک کنندگان این کارزاراز شهر هرات، پرسیدم چه چیزی موجب شد تا او به این
کارزار بپیوندد؟
اولین بار که متوجه اوج
مشکلات دختران و کتمان نمودن پریود شدم زمانی بود که دانشجو بودم. وقتی در دانشگاه
مجبور بودم ساعت های متوالی روی چوکی های ( صندلی ) سفت و آهنین بشینم و در رمضان
هم حتی آب ننوشم. وقتی پریود می شدیم با جنجال های زیادی در دانشگاه، نوار بهداشتی
پیدا می‌کردیم یا مجبور بودم غیر حاضر شویم و به خانه برگردیم. این
مساله سال‌ها گذشت و همه دختران دانشجو این موضوع را به همین منوال
طی می‌کردند. بعد مدت ها شروع به نوشتن مقالات زیادی در مورد
تابو بودن پریود، شرم از پریود، تغذیه مناسب دراین دوران، مشکلات دختران در ماه
رمضان نمودم و به همین منوال در فیسبوک هم
مطالبی می نوشتم. گاهی کلیپ یا عکس میگذاشتم که با عکس العمل های بسیارعجیبی
روبرو می‌شدم. چند ماه پیش وقتی از برادرم خواستم برای من به خانه
نوار بهداشتی بیاورد اون یک پلاستیکی که نوار بهداشتی در آن گذاشته بود با چند ورق
سفید به دستم داد.(البته باید بگویم نوار بهداشتی مورد نیاز دختران را در فامیل
عموما اطفال خورد سن فامیل به عهده دارند) بعد گفت که دکاندار پلاستیک سیاه نداشته
و بعد ورق سفید را همرایش گذاشته است که دیده نشود اینجا بود که تلنگر بزرگی به من
وارد شد.
با جمعی از بانوان که در مورد زنان ومشکلات شان دغدغه داریم یکجا و هماهنگ
شروع کردیم تا با استفاده از فرصت در آستانه روز جهانی پریود فعالیت های مان را
آغاز نماییم. این کاملا یک حرکت خودجوش و تیمی بوده است. اعضای این تیم با یک هدف
واحد قلم میزنند و مبارزه میکنند.
هدف از برگزاری این کارزار چیست؟
ما جدا از هر مسئله‌ای خاصی فقط خواهان تغییر ذهنیت ها،
از بین بردن تابوی پریود، شرم ندانستن تنانگی زنان، حل مشکلات سلامتی دختران، آگاهی
دختران در مکاتب و موارد مهم دیگر که می‌تواند نقش بزرگی را در بالا بردن معلومات زنان و مردان، خصوصا دختران جوان ایفا
کند، هستیم، همواره در این زمینه باهم
متحدانه فعالیت خواهیم کرد.
به نظر شما چقدر مسایل سیاسی مانند
جنگ، مسایل اقتصادی، اجتماعی و مذهبی روی
آگاهی دهی برای چنین مسایلی مانند پریود شدن یا همان قاعدگی تاثیرگذار است؟
موضوع زنان و حقوق شان در افغانستان یکی
از موضوعات بسیار حساس و در عین زمان درخور توجه و دقت است. موارد مربوط به زنان
از آغاز تا انجام قرن بیستم در افغانستان با فراز و نشیب های جدی روبرو شده و هر
وقت تحولی در زمینه به میان آمده است، جامعه مرد سالار و عنعنه گرای کشور با رفتاری
محافظه کار جلو آن را گرفته اند با تعبیر و تفسیر های دینی ذهنیت های دیگر مردم را
تحریک کرده اند. نصف نفوس کشور همیشه به حاشیه کشانده شده است. بدون شک که تحولات
سیاسی در کشور اصل عمده و کلید عمومی رویدادهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بشری
محسوب می شوند. و مردم توقع دارند که همواره مسائل زنان غیر مهم و غیر ضروری
پنداشته شده و در مورد مسائل داغ که همان جنجال های عالم سیاست است بحث صورت گیرد.
و البته همیشه حرکت های این چنینی در این برهه ای از زمان، فعالیتی غیر مناسب به نظر می‌رسد.
از لاله عثمانی یک
تن از اشتررک کنندگان این کارزار، در مورد نقش دولت در زمینه اطلاع رسانی پرسیدم.
لاله که خود قرار بود کمپینی
را راه اندازی کند و توسط این کمپین پد های بهداشتی را در اختیار دختران و زنان
قرار دهد و آنها را نور بهداشتی آشنا کند و تابو شکنی کند. او حال به جمع برگزار
کنندگان کارزار قاعدگی تابو نیست پیوسته است.
عثمانی؛ با توجه به کمک هایی
که از سوی جهانیان برای رشد فرهنگ و ایجاد یک جامعه ی نسبتا برابر به دولت
افغانستان ، ما شاهد پیشرفت چشمگیری در طول این ۲۰ سال نیستیم. وقتی ما از قاعدگی
زن صحبت میکنیم با موجی از نظریات منفی از سوی مردم جامعه خود روبرو می شویم. لاله
میگوید مشکل ما تنها مقابله با افکار مردان نیست بله تعدادی از زنان نیز ما را
مورد امواج ناسزا های خود قرار داده اند. به گفته ی لاله، تاکنون زنان در آن منطقه
نتوانسته اند با بدن خود آشتی کنند و خود آن را بشناسند. پس نتیجه میگیریم که
دولتمردان و حتی زنانی که جایگاهی در این دولت گرفتند هیچ برنامه مفیدی در این
راستا ارایه نکرده اند.
از لاله در
مورد توجه وزارت تعلیم و تربیه در زمینه آگاهی رسانی پروسه قاعدگی توسط کتاب های
درسی پرسیدم.
لاله گفت، دقیقا قبل از تماس شما با مدیر
یک مکتب تماس گرفتم و همین سوال را پرسیدم که آیا این وزارت چه برنامه تعلیمی در
مورد قاعدگی زنان روی دست گرفته است؟. لاله در ادامه گفت طبق تحقیقاتمان متوجه شدیم
که هیچ کدام معلومات علمی در دسترس شاگرادن نیست.
لاله که مسوول آموزش زنان است می گوید، من روزانه ۴۰۰ زن را ملاقات میکنم تا آموزش های ابتدایی را به آنها ارایه
دهم. همزمان با چندین قابله و کسانی که این
زمینه تخصص دارند تماس گرفتم و قرار است آنها نیز به صورت علمی به زنان آموزش
مربوط به رعایت بهداشت در دوران قاعدگی را آموزش دهند. اما لاله سخنان خود را اینگونه
ادامه می دهد؛ در طول تماس هایی که با داکتر و قابله ها داشتم متوجه شدم هیچ کدام
آنها حاضر نیستند به صورت رایگان معلومات را در اختیار زنان قرار دهند. لاله به
مورد دردناک تری اشاره کرد؛ حتی یک خانم که از سوی دولت هندوستان پروژه و بودجه دریافت
کرده تا در این زمینه فعالیت داشته باشد، حاضر نیست به ما یاری برساند.
از شکریه پرسیدم،در طول این ۲۱ سال چقدر وزارت صحت عامه چقدر برای اطلاع
رسانی از طریق مضامین و یا گونه های دیگر تلاش کرده است؟
متاسفانه هیچ تلاشی را در این
زمینه ننموده است. همواره در مکاتب قسمت های مربوط به بیولوژیک بدن زنانه نادیده
شده و یا خیلی به صورت پیش افتاده به خاطر شرم و حیا توضیح داده میشود.
صحت عامه کشور نقش عمده ای در
این زمینه ایفا میکند که نظر به گزارش یونسیف متاسفانه فیصدی عظیمی از
دختران بعد از پریود به خاطر نبود تشناب و اگاهی کامل از مکتب باز نگهداشته می
شوند.
در قریه جات امراض گوناگونی به خاطر عدم بهداشت دوران قاعدگی در زنان ایجاد میشود.
لاله نیز میگوید؛ این وظیفه ی وزارت صحت عامه است که همیشه در این زمینه فعال باشد. یا حداقل یک
یا دو هفته قبل از ۲۸ ام ماه می کمپین هایی را در این زمینه برگزار کند. به طور
مثال خود داکتر به مکاتب، مناطق دوردست و
محروم می رفتند و در زمینه ی قاعدگی و بیماری هایی که ناشی از عدم رعایت بهداشت در
دوران قاعدگی گریبان زنان می شود اطلاع رسانی کنند. وزارت صحت عامه اگر هم برنامه یی
روی دست داشته بسیار سطحی و در مکاتب محدود بوده است.
لاله اظهار داشت: دولت باید
نظارت بیشتری به وزارت خانه های صحت عامه و تعالیم و تربیه می داشت. به طور مثال
از طریق نرم افزارها می توانستند اطلاعات مفیدی را در اختیار دخترانی که تازه
قاعدگی را تجربه میکنند قرار دهد.
واکنش هموطنان
در دنیای مجازی به سخن گفتن در مورد قاعدگی زنان چیست؟
شکریه می گوید؛ طبیعتا هر حرکتی که آغاز شود به
گونه ای کاملا عادی موافقان و مخالفین خود را دارد. این برنامه آگاهی دهی هم طرفداران خود را داشته که در فضای
مجازی به گونه بسیار گسترده بازتاب پیداکرد. اما متاسفانه در برابر خیلی از افراد
که توقع میرفت به طورسالم نقدی بنویسد مورد فحاشی و رکیک گویی قرار گرفتیم و بیشتر
مخاطبان مخالف را خود زنان تشکیل میدادند. او می گوید: افرادی که هنوز افکار شان
در عصر حجر است در عصر امروز زندگی میکند و حاضر به بروز کردن افکار خود نیستند.
چنین اشخاصی مشکلات سیاسی، نا امنی ها و مشکلات اقتصادی کشور را بهانه نموده و می
گویند دغدغه اساسی زندگی آنها موضوعات دیگر است نه مساله ی مطرح کردن زنان و مشکلات ناشی از فرایند قاعدگی. بعضی
ها هم تهمت پروژه ای بودن را زدند که می‌گذاریم به حساب بی اعتمادی و فکر های که باور به رشد
زنان مبارزه را به گونه ای خود جوش ندارد.
و همچنان موارد زیادی که گفته
اند صحبت در این مورد شرم هست و خجالت اور و زنان نباید در این مورد عکس بگذارند و
مسائل زنانگی خویش صحبت کنند.
اما در نتیجه حرکت ما هر روز
قوی تر شده و بیشتر انرژی
پیدا میکنیم تا
با تمام قوت علیه افکار پوچ و پوپنک زده مبارزه کنیم. اگاهی دهیم ما به تغییر
باورمند هستیم.
خاطره آصفی متخصص زنان در این
مصاحبه می گوید؛ عدم رعایت بهداشت در دوران قاعدگی مشکلات زیادی مانند
عفونت در ناحیه رحم را به همراه دارد. او
می گوید تعداد زیادی از دختران و زنان با مشکلات عفونت رحم مواجه می شوند و دلیلش
هم عدم اطلاعات کافی والدین برای آگاهی دهی دخترانشان در این زمینه، دسترسی به
مواد بهداشتی به خاطر مشکلات اقتصادی و یا دشواری برای تهیه ی نور بهداشتی از لحاظ
فرهنگی توسط دختران در جامعه مردسالار و سنتی ماست. در افغانستان اکثر دختران از
پارچه های غیر استریل برای دوران قاعدگی استفاده میکنند که خود این پارچه ها منبع
انواعی باکتری ها و منشع عفونت های رحم و مجرای ادراریست. آصفی می گوید حتی تعدادی
از زنان که از نوار بهداشتی استفاده میکنند اطلاعات کافی را ندارند. به طور مثال
هر نور بهداشتی به باید به صورت منظم تبدیل کنند تا با این کار مانع رشد باکتری ها
در ناحیه ی واژن شوند. برای همین جامعه نیاز به اطلاع رسانی عمومی دارد. با وجود
سنت های دیرینه مطرح کردن زن و بدن زنان در جامعه ما کاری دشوار است و نیاز به
برنامه ریزی های دقیق سرمایه گذاری و پشتکار جدی دارد.
خاطره می گوید؛ ابتلا به
عفونت پی ای دی می تواند پروسه بارداری را به چالش بکشاند. او میگوید همین عفونت
هاست که می تواند زنان را به سرطان رحم و یا تخمدان مبتلا کند. به گفته ی خاطره به
علت عدم اطلاعات کافی تعداد زیادی از دختران و زنان بدن خودرا به خوبی نمی شناسند
و هر گونه علامتی را نادیده گرفته و به آسانی به دکتر مراجعه نمیکنند. به گفته آصفی
آمار دقیقی از ابتلای دختران و زنان به بیماری های مربوط به رحم و تخمدان در دست نیست.
اکثر زنان سعی می کنند تا به
درمان های خانگی مراجعه کنند و طبق اطلاعات بسیار قدیمی و غیر آکادمیک اندک آموزه
را به نسل جدید آموزش دهند. به طور مثال اکثر مادران مانع استحمام دختر خود در دوران قاعدگی می شوند که این خود
که مافکوره ی غیر آکادمیک و حتی طبق معلومات پزشکی دختران و زنان باید در دوران
قاعدگی استحمام و یا واژن خود را دست کم روزی یک الی دو ب
منیژه رامزی
روانشناس و استاد دانشگاه در کابل چنین می گوید
در جوامع بشری والدین و
معلمان مسول اند تا برای نوجوانان و جوانان در زمینه های حیات اجتماعی آگاهی های
لازم را ارایه نمایند.
افغانستان کشوری است که مردم
آن از مصایب ناگوار اجتماعی آسیب پذیراند.
روز جهانی بهداشت قاعدگی در
افغانستان در حالی تجلیل میشود که هنوز همه‌ای‌زنان از بهداشت قاعدگی آگاهی لازم را ندارند و حتا از
مشکلات روانی ناشی از قاعدگی رنج میبرند.
زنان و مردان از نظر تفاوت های
فردی ازهم متفاوت اند و تحت شرایط مختلف رفتار های متفاوتی از خود نشان میدهند.
باید‌بدانیم
همه ما، تحت تاثیر هورمون ها زندگی می کنیم، غم و شادی، هیجان و استرس های ما همه
و همه تحت مدیریت هورمون های مختلفی قرار دارند که در بدن انسان ترشح می شوند.
کوچکترین تغییر هورمونی آثار خود را در خلق و خوی انسان بر جای می گذارد، زنان
همچنان در دوران‌قاعدگی، بارداری و یائسگی با نوسانات هورمونی مواجه
هستند.
به دلیل اینکه هورمون‌ها تاثیر مستقیم بر مغز انسان می‌گذارند
همه ای زنان نوسانات هورمونی را تجربه می کنند، اما تمام آنها خلق
افسرده را تجربه نمیکنند. در نتیجه دلایلی در این زمینه تاثیرگذار هستند که
می‌تواند اثر نوسانات هورمونی را تعدیل کنند و از افسردگی
جدی جلو گیری نمایند.
نوسانات هورمونی دوران‌قاعدگی، بارداری و یائسگی منجر به‌افسردگی‌می‌شوند، گفته میشود ۱۰ الی ۱۵ درصد زنان و دختران بالغ، روزهایی از ماه
را به شدت با عصبانیت ، زودرنجی، پرخاشگری ویا افسردگی سپری میکنند. آنها در این ایام ممکن است حتی به خشونت فیزیکی و کلامی روی بیاورند یا در مواقع حاد به خودکشی فکر کنند
و افکار مخرب را در ذهن خود جا بدهند.
شاید اطرافیان آنها در این
گونه مواقع، دچار نارضایتی های عمیق می شوند چون از شرایط پیش آمده ای‌آنها آگاهی لازم را ندارند آنها ممکن است از درِ تقابل با این زنان و دختران
برآیند و سطح تنش را به شدت بالا ببرند حتا ممکن است از آنها دوری نمایند و یا به
نصیحت کردن آنها بپردازند .
اما خوشبختانه این وضعیت چند
روز بیشتر طول نمی‌کشد و این زنان و دختران دوباره به چرخه زندگی روزمره
خود بر می گردند؛ مانند قبل خوش برخورد و اجتماعی می شوند و رفتارهای متعارف خود
را از سر می گیرند.
اگر شما زن یا دختری در سن
بلوغ هستید، خواهر یا دختری در سن بلوغ دارید یا مردی متأهل هستید این نکته علمی
را بدانید که زنان در آستانه ای عادت ماهانه، دچار دگرگونی های روانی می شوند؛
اکثر آنها این مرحله را به خوبی از سر می
گذرانند ولی بعضی از آنها روزهای پرتنش و سراسر استرسی را میگذرانند که این مسأله
نتیجه واکنش های شیمیایی در بدن زنان و دختران‌است.
برای اینکه بتوانیم وضعیت را
بهتر مدیریت کنیم و از تنش های بزرگ تر در حوزه خانواده و محیط کار جلو گیری گردد
در گام نخست خانم ها تقویم دقیق عادت ماهانه ای خود را باید به یاد داشته باشند و
بدانند که در روزهای نزدیک قاعدگی، ممکن است دچار تنش های متفاوتی شوند. بنابراین
بهتر است در برنامه ریزی زندگی شان، مسائل حساس و استرس زا را به ایام دیگری
واگذار کنند.
همچنین این موضوع را با نزدیکان
خود شریک بسازند تا از سوء تفاهم های بعدی جلو گیری گردد.
خانم های عزیز به یاد بسپارند
که درمان های خانگی همیشه کار ساز نیستند، خانم هایی که دچار تنش های روحی شدید در
ایام نزدیک به قاعدگی می شوند، بدون این که فکر کنند روانی و عصبی هستند، در اولین فرصت به یک داکتر
متخصص زنان یا متخصص هورمون مراجعه نمایند.
زنان از نظر روانی در ایام
قاعدگی به همراهی و همدلی بیشتری نیازدارند. مردان باید بدانند که برخی رفتارهای
عصبی خواهر، دختر، مادر ویا همسرشان ناشی از تغییرات هورمونی و تنش در مدارهای مغزی
شان است که به هیچ وجه عمدی نمی باشد.
بنابر این از مجادله و درگیری
با آنها خودداری گردد و اجازه دهند این ایام
با آرامش سپری شود.
همه میدانیم که زنان یکی از
گروه های حساس بهداشتی اند، سلامت جسمانی و روانی آنها سلامت خانواده و متعاقبا
سلامت جامعه را تضمين می کند. زنان سالم می‌توانند فرزندان سالم را به جامعه تقدیم نمایند و مادرانی
خوبی برای فرزندان خود باشند. بهتر است از دریچه ای مهربانی با درک تفاوت های فردی
به این پدیده ای طبعی نگاه شود.
زنان افغانستان به آگاهی دهی،
حمایت برای بهداشت قاعدگی و سلامت روانی خود نیاز دارند. مادران باید برای دختران
خود مسایلی مربوط به سلامت روانی و بهداشت قاعدگی را آموزش بدهند و معلمان مکاتب
در تلاش تربیت دختران قوی و سالم باشند.
در نتیجه مباحث مربوط به
سلامت روانی و بهداشت قاعدگی زنان در اولویت مباحث گوناگون جنسیتی زنان قرارگیرد.
سلامت روانی زنان قرن هاست که موضوع مورد
تأمل و تفکر واقع شده است زنان نیمی از جمعیت هر جامعه ای بشری را تشکیل میدهند و
در عین حال پرورش دهنده همه افراد جامعه هستند باید در محور توجه و حمایت قرار
داشته باشند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر