بسیاری از فعالین حقوق زنان در ایران مورد اذیت و آزار
مقامات رسمی و غیررسمی رژیم اسلامی واقع میشوند و اخیرا به بهانه جرایم سایبری
تلاش میشود از فعالیتهای این عزیزان ممانعت بعمل آید.
در این برنامه به پدیده دیکتاتوری مجازی میپردازیم و با یک
کارشناس ارشد حوزه انفورماتیک به موضوع کنترل فضای مجازی در ایران و چگونگی جرایم
سایبری بگفتگو مینشینیم.
پیش از این گفته بودم که تلاش
ها برای احیای حقوق انسانی نیاز به هوشمندی و روشنگری در تمامی امور را دارد. این
بار اما با برنامه تخصصی و کاربردی " دیکتاتوری مجازی " مهمان شما هستیم
.در این سری از برنامه ها به بررسی کنترل ومحدودیت های دنیای مجازی و راه های
شناسایی و به نوعی مقابله با اون ها خواهیم پرداخت.
موضوع این قسمت
: کنترل فضای مجازی در ایران و چگونگی جرایم سایبری
مینو: در برنامه امشب به پدیده
دیکتاتوری مجازی می پردازیم. وبا یک کارشناس ارشد حوزه انفورماتیک به موضوع کنترل
فضای مجازی در ایران و چگونگی جرایم سایبری به گفتگو می نشینیم.
آقای حمید نصیری با سلام به
برنامه رهایی زن خوش آمدید.
حمید: سلام و وقت شما به خیر
مینو: به نظر شما دیکتاتوری
اینترنتی چیست؟
حمید: سوال جالبی است در ابتدا
باید فکر کنیم که دیکتاتوری چیست به دلیل اینکه اینترنت یک شبکه مجازی است که
متشکل از یک سری کامپیوترها و ارتباطات بین آن هاست افرادی که از این کامپیوتر ها
استفاده می کنند. این شبکه رو می سازند یک سری از افراد تولید کننده محتوا هستند
مثل کسانی که وب سایت می سازند یک سری ادم ها استفاده کننده هستند این ها دست به
دست هم می دهند و این شبکه ساخته می شود این جاست که می پرسیم دیکتاتوری اینترنتی
چی ست؟ این جاست که می پرسیم دیکتاتوری
اینترنتی چی ست؟ بستگی داره که از چه دیدی به کشور نگاه می کنیم هر کشوری که حکومت
دیکتاتوری داره فضای مجازی را هم به نوعی کنترل می کند تا به بقای خودش و قوانین
خودش کمک کند به طور مثال کشور چین قوانین سختی داره یا ایران جز محدودترین
کشورهاست چرا به دلیل اینکه آنها قوانینی را که در کشور وجود دارد را بر اینترنت
حاکم می کنند.
به طور مثال اینکه یک خانمی
در ایران طبق قوانین جاری ایران نمی تواند بدون روسری در خیابان راه برود این نوعی
قانون است که فقط در ایران حاکمه بنابراین این قوانین رو هم حکومت و عواملش بر روی
اینترنت می سازند.
مینو: می تونید یک تعریف کلی از جرایم
سایبری رو ارائه بدید؟
حمید: جرایم سایبری عموما نمی توانیم بگوییم که تمام جرایم
سایبری بد است نوع حکومت ها باز در تعریف جرایم سایبری تاثیر می گذارند به طور
مثال اگر ما اینترنت رو یک دنیای واقعی تصور کنیم هر کاری که در دنیای واقعی جرم
است مانند خرید و فروش مواد مخدر یا خرید وفروش اعضای بدن، قاچاق انسان هر نوع
جرمی که در دنیای واقعی جرم حساب میشه می تونه تو دنیای مجازی هم اتفاق بیوفته و
اگر به آنها به عنوان جرم سایبری دیده شود بد نیست ولی آنجایی جرایم سایبری بد می
شود که حکومت ها از این واژه استفاده دیگری می کنند به طورمثال اکر وب سایت مذهبی
به جزمذهبی که در ایران حاکم است داشته باشید جرم محسوب می شود در صورتی که این
مساله در کانادا جرم نیست. به خودی خود تشخیص جرم سایبری وجودش مفید است مانند یک
پلیس است که باید باشد اما ممکنه بستگی به تعریف کشورها برای افراد دردسر ساز
باشد.
مینو: چه تعریفی از کنترل در فضای مجازی
می توانیم داشته باشیم؟
کنترل در فضای مجازی دقیقا مانند تعریف بالا هر جرمی که در
فضای واقعی جرم محسوب می شود در دنیای مجازی هم جرم به حساب می آید طبیعتا وجود
سازمان هایی که فضای مجازی رو کنترل کنند در همه کشورها وجود دارد، چون اگر نباشد
همان انسان های مجرم که در دنیای واقعی از بانک دزدی می کنند از طریق اینترنت هم
می توانند این کار رو بکنند بنابراین وجود سازمانی که بر اینترنت کنترل داشته باشد
مفید است ولی باز اینکه این کنترل یا محدودیت ها چه سطحی ست و اینکه به حریم خصوصی
افراد وارد می شود این ها مبحث دیگری است. مانند کنترلی که والدین بر فرزندان
دارند می تواند این کنترل مفید باشد اما نه مثل ایران که می خواهد اخلاقیات یا
مذهب را کنترل کند یا مثلا کنترل سیستم های بانکی در کشور مفید است.
مینو: چه سازمان هایی معمولا وظیفه کنترل
فعالیت ها ی اجتماعی افراد در دنیای مجازی رو دارند؟
ما سازمان دیگری جز
پلیس نداریم اما ممکن است به جایی برسد که فعالیت یک شخص بنا بر کاری که انجام
داده یا مثلا پرونده ای که داره تحت کنترل
است به طور مثال سازمان امنیتی آن کشور و پلیس امنیتی آن کشورهم بررسی لازم را داشته باشد. به طور معمول در هیچ
کشوری در پاسگاه محلی یا شهرکوچک نمی تونیم بگوییم ما یک تعداد پلیس باید داشته
باشیم که پلیس سایبری هستند این امر خیلی تخصصی است به خاطر اینکه یک جرم اینترنتی
می تواند با خیلی از موضوعات درگیر شود مثلا اگر یک شخصی بخواهد مثلا یک پولی را
از بانکی بدزد بعد با این پول مواد مخدر خریداری کند و هم پولشویی انجام دهد یا
مثلا قاچاق انسان بکند این پرونده با چندین نوع و چندین سازمان درگیر می شود
بنابراین سازمانهای مختلفی باید توجه شان به این پرونده باشد پس این مساله از
کنترل پلیس محلی یا پاسگاه محلی خارج است منطقی این است که در هر کشوری سازمان
بزرگتری با متخصصین این امر که دسترسی به بستر مخابراتی داشته باش امکان پذیر است.
اما به دلیل فعالیت های امنیتی نوع نگاهی که سازمان ها به
هم دارند این امر در کشور ها متفاوت است در ایران ما پلیس سایبری داریم، سپاه برای
خودش یک بخشی دارد سازمان اطلاعات هم همینطور این ها چون به همدیگر هم اعتماد
ندارند نوع کنترل هایشان هم فرق می کند، یک کشوری مثل روسیه که این کشورهم محدودیت
های خیلی زیادی در بخش اینترنتی دارند آن ها چندین سازمان که حتی نمی توانند برای
همدیگر هم توصیح دهند بنابراین ما نمی توانیم آمار دقیقی از هر کشور بدهیم که چه
سازمان ها ی موظف است یا چه سازمان هایی دقیقا این کار را انجام می دهند. اما
معمولا پلیس ارشد سایبری یک کشور که واحد تایید شده ای است و واحدی است که معرفی
اش می کنند به کشورهای دیگه اون پلیش وظیفه اش همین کار است، بع دلیل اینکه یک سری
از جرایم بین دوتا کشور اتفاق می افته بنابرای ما باید بدانیم که پلیس سایبر هلند
بتواند با پلیس سایبر فنلاند در تماس باشد بنابراین یک سازمان مشخص این کار را
انجامی دهد اما می تواند سازمان های دیگری هم وجود داشته باشد که داخل دولت اون
کشور وجود داشته باشند ولی برای عموم شناخته شده نباشد. یک کشوری مثل ایران و چین
و روسیه این سازمان ها را دارند.
بیشتر کشورها در بحث امنیت کار می کند اما در ایران در بحث
براندازی یا عقاید و مذهب و... اقدام می کنند اما در امریکا اینگونه نیست.
مینو: آقای نصیری به عنوان آخرین سوال، در
مورد اپلیکیشن های موبایل چه راهنمایی ارائه می دید تا بتونه کمکی باشه برای
بینندگان عزیز؟
حمید: به صورت کلی در شبکه های اجتماعی به دلیل سرعت انتقال
اطلاعات در این سیستم ها بسیار بالاست بنابراین باز چون حکومت ایران یک حکومت
دیکتاتوری است نمی خواهد این شبکه ها در ایران گسترش پیدا بکنند بنابراین هر چه که
این سیستم ها محدود کنند برایشان بهتر است تا جایی که می توانند فیلتر می کنند.
اما درجاهایی ست که این شبکه ها طوری طراحی شده است که مبحث فیلتر شدنش با
تکنولوژی الان وجود دارد سخت و پیچیده تر می شود و سرعت انتشار در ایران بالاتر از
این است که در ایران مهندسان بتوانند این شبکه ها را ببندند بنابراین در ایران از
قدرت خود مردم علیه مردم استفاده می کنند یعنی چی ؟ در شبکه های اجتماعی مثلا راجع
به وایبر یا تلگرام خبرهایی را می سازند که این ها در حال کنترل شدن هستند. مثلا
شم شنود می شوید فیلم هایتان دیده می شود و... آدم ها را به این طریق می ترسانند.
وقتی نمی توانند کنترل کنند افراد را می ترسانند و آن ها به
دلیل عدم آکاهی به خاطر مثلا عکسی که در
گوشی دارند یا از ترس اینکه موقع صحبت کردن صدای فرد را یک برنامه دیگری که هیچ
ارتباطی به هم ندارند ضبط می کند و همه این ها نسبت داده می شود به اسراییل و
امریکا و... این ها به دلیل ترس هایی است که استفاده کننده های ایرانی انتشار می
هند به یکدیگر، کافی ست که ده تا از این پیام ها ساخته شود تا فردا در سراسر ایران
منتشر خواهد شد چرا این کار را می کنند به دلیل ضعف های ست که وجود دارد چون نمی
توانند جلوی این شبکه ها را بگیرند از خو کاربر استفاده می کنند تا همدیگر را
بترسانند.
در رابطه با اپلیکیشن ها موبایل بیشتر صحبت خواهیم کرد که
چگونه با امنیت بیشتر بتوان از آنها استفاده کرد سخت نیست و نباید از فضای مجازی
بترسیم مانند راه رفتن در تاریکی که با احتیاط انجام میشه اما با اگاهی و روشنایی
بهتر می توانیم حرکت کنیم. اما این آگاهی ها به صورت غیراصولی در ایران توسط عوامل
خود جمهوری اسلامی داده می شود تا افراد را بترسانند یعنی یک سری اطلاعات غلط با
چهار تا کلمه تخصصی به مردم داده می شود و افراد بدون توجه به صحت این مطالب آن ها
را برای هم انتشار می دهند. بنابراین تا جایی که بتوانیم باید اطلاع رسانی درستی
انجام بدهیم که استفاده از این شبکه ها ترسی نداره و این کار مانند همان روشن کردن
چراغ است.
با تشکر از مژگان حاصلی برای پیاده کردن متن مصاحبه.
ماهنامه رهائی زن سری سوم شماره سی و هشتم
