موضوع تراژدی تن )خشونت خانگی)
به سادگی میتوان گفت انسان بدون بدنش تعریف نمی‌شود و بدن
انسان و تصمیمات انسان درباره‌ی آن از یکدیگر تفکیک ناپذیرند؛ حق آزادی فردی نیز
بدون تسلط انسان بر بدنش قابل درک نیست. در نتیجه حق مالکیت بر بدن در زمره‌ی
حق بر آزادی و امنیت شخصی تعبیر میشود
ماده‌ی سوم اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر می گوید:
هر فردی سزاوار و محق به زندگی، آزادی و امنیت فردی است.
از مفهوم امروزی این حق چنین استنباط می‌گردد که، همه‌ی
انسان‌ها حق دارند تا درباره‌ی سلامت شخصی، تمامیت جسمانی، روابط جنسی و فرزند آوری
با آزادی تصمیم بگیرند. هیچگونه ترس، نگرانی، خشونت و تبعیض نباید نسبت به انسان‌ها
در این موقعیت برای ایجاد محدودیت در حق تسلط بر بدن خود اعمال گردد
در دیدگاه سنتی تحت تاثیر آمیزه‌های مذهبی، فرهنگی و سیاست‌های
برتری طلبانه، نژادپرستانه یا تبعیض آمیز همواره گستره تعریف امروزی درباره‌ی این
حق را بر نمی‌تابد. از زمانی‌که کسب آزادی‌های فردی و اجتماعی از عرصه‌ی نظری وارد
سیاست‌های دولت‌ها و قوانین ملی و بین المللی حقوق بشر شده است، به تدریج مفهوم
تسلط و مالکیت بر بدن نیز وارد ادبیات حقوقی گردید.
مصادیق متعددی از اعمال تبعیض علیه انسان‌ها، به ویژه
زنان، میتوان برشمرد که منجر به عدم تسلط آنها بر بدنشان میشود؛ نمونه‌ی روشن
آن را میتوان بردگی، کار اجباری، قاچاق انسان و اندام انسانی، ازدواج در کودکی،
ازدواج اجباری، همچنین مهم‌تر دانستن نقش مادری از ماهیت وجودی زن تا عقیم سازی
اجباری و اعمال مجازات برای سقط جنین را برشمرد.
حق انسان بر بدن خویش بدین معنا است که هر انسانی این حق
را دارد که در آزادی کامل راجع به وضعیت بدنی خویش تصمیم گیری نماید. به موجب این
حق، هر انسانی می‌بایست از هر نوع فشار خارجی (وارده از سوی افراد دیگر) که بدن او
را تحت تاثیر قرار میدهد، مصون باشد. حق بر بدن این اجازه را به شخص میدهد تا او
نسبت به بدن خویش حس استقلال داشته به طوری که بدن به عنوان حریم خصوصی فرد درآمده
واو احساس کند بر این بدن مالکیت دارد و احساس نکند که دیگری ویا حتی حکومت بر این
بدن مالکیت دارد، متاسفانه در کشورهای با اکثریت مسلمان به نظر میرسد که فقط مردان نیستند که مالک بدن
زنانند بلکه حکومت هم نمایندگی دارد از طرف شوهر ، پدر، برادر.. که مالکیت مردان
خانه را بر تمام زنان آن خانه کاملا مورد حمایت قرار دهد ، وبه هیچ وجه مالکیت زن
بر بدنش را محترم نمی شمارد . هرگونه تعرض به این حریم، نقض یکی از حقوق بنیادین
بشر شناخته میشود. حق بر بدن به صورت‌های گوناگون در اسناد بین المللی اشاره شده
که از ماحصل آنها میتوان چنین نتیجه گرفت که هر نوع تغییر در وضعیت ظاهری و داخلی
بدن انسان می‌بایست با رضایت خود شخص باشد.
موضوع حق زن بر بدن ، موضوع گسترده ایست یکی ازمهمترین مسایل
مطروحه در حیطه حق بر بدن ، خشونت خانگی است در این مقاله من به ریشه یابی خشونت
خانگی و انواع و پیامدهای آن میپردازم.
برای ریشه یابی خشونت خانگی لازم میدانم ابتدا اشاره کنم
که در بافت سنتی و مذهبی جامعه ایران از دیر باز زنان مورد خشونت خانگی بوده اند،
با روی کار آمدن جمهوری اسلامی و انقلاب مردسالارانه ایران که بر تفاوت های جنسیتی
و نقش زن در خانواده پافشاری میکند فرودستی
زنان از سوی حاکمیت جدید تثبیت شد ، ستم جنسی که در عرف و شرع وجود داشت ، شکل
قانونی به خود گرفت.
تحقیقات و بررسی های آسیب شناسان مسائل اجتماعی نشان می
دهد، خشونت خانگی پیامد تبعیض جنسیتی است
البته اسناد بین المللی در این باره ساکت نیست ، کنوانسیون
رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان در بر گیرنده همه انواع این خشونت هاست که ناشی از
تبعیض جنسیتی است
درماده ۲این کنوانسیون آمده است:
دولتهای عضو، تبعیض علیه زنان را به هر شکل محکوم
می‌نمایند و موافقت می‌نمایند بدون درنگ، به طرق مقتضی‌سیاست رفع تبعیض علیه
زنان را تعقیب نمایند و بدین منظور، بر امور زیر تعهد می‌نمایند:
الف: گنجاندن اصل مساوات زن و مرد در قانون اساسی
یا دیگر قوانین متناسب داخلی خود، اگر تا کنون چنین کاری انجام نشده و
حصول اطمینان از تحقق عملی این اصل، از طریق وضع قانون و طرق مناسب دیگر.
ب: اتخاذ تدابیر قانونی و غیره از جمله وضع ضمانت
اجراهای مناسب به منظور جلوگیری از اعمال تبعیض علیه زنان.
ج: حمایت قانون از حقوق زنان براساس تساوی با
مردان و حصول تضمین و اطمینان از حمایت مؤثر زنان علیه هر نوع تبعیض، از
طریق دادگاههای صالح ملی و دیگر مؤسسات عمومی.
د: خودداری از انجام هر گونه اقدام و عمل تبعیض‌آمیز
علیه زنان و تضمین اینکه مقامات و موسسات عمومی بر طبق این تعهد عمل نمایند.
ه: اتخاذ هر گونه اقدام مناسب برای رفع تبعیض علیه
زنان توسط هر فرد، سازمان یا مؤسسه.
و: اتخاذ تدابیر لازم، از جمله تدابیر قانونگذاری،
برای تغییر یا لغو قوانین، مقررات، عادات و عملکردهایی که نسبت به زنان
تبعیض‌آمیز هستند.
ز: نسخ کلیه مقررات کیفری داخلی که تبعیض علیه
زنان را در بردارند.
لازم میدانم به دو موضوع در اینجا اشاره کنم
:
۱- ضمن تحقیق در زمینه خشونت خانگی به ندرت به خشونت علیه دختران در خانواده
اشاره شده بود و هر جا در مورد خشونت خانگی مطلبی نوشته شده بود منظور خشونت
شوهران بر همسرشان بود در حالیکه من فکر میکنم اغلب زنان ابتدا در خانه پدر مورد
خشونت واقع میشوند و بعد از ازدواج گاها خشونت شوهران علیه خودشان را طبیعی میپندارند.)
بنابر این در هر جا واژه زنان را به کار میبرم ، منظورم کل جامعه زنان اعم از
دختران و زنان متاهل است (
۲- آمارهایی که درصد خشونت خانگی علیه زنان در ایران را ۶۰ تا ۶۶درصد اعلام میکرد
در حالی که درصد بسیار زیادی از زنان قربانی هیچ وقت در آمارها دیده نمیشوند. آنها
به عنوان زنان «سازشکار» و «صبور» لب به بیان مشکل باز نمی کنند.
* خشونت رفتاری است
که با هدف آسیب رساندن به دیگری ، به گونه های جسمی ، روانی ، تحمیل محدودیت های
مالی ، ممانعت از پیشرفت های شغلی و ارتقای توانایی های فردی ، بی اعتنایی به دیگری
_ در صورتی که میدانیم او به توجه و حمایت ما نیازمند است - و غیره گفته می شود
.
*خشونت خانگی که تقسیم میشود به خشونت های زبانی، روانی، فیزیکی،
حقوقی، جنسی، اقتصادی ، فکری، آموزشی و مخاطرات که در خانه به زنان و دختران تحمیل
می شود.
در تحقیقات به عمل آمده خشونت روانی و کلامی در رتبه
نخست و خشونت جنسی رتبه آخر را دارد . خانواده هایی که از نظر فرهنگی ، اجتماعی در
سطح بالاتری هستند اعمال خشونت بر علیه زنان در آنها در رتبه پایین تری وجود دارد
و خانواده های که درسطح فرهنگی ، اجتماعی پایین تری هستند درصد اعمال خشونت بر علیه
زنان به شدت بالاست .
قوانین در جمهوری اسلامی ایران متاسفانه بعضی از این خشونت
ها را مورد حمایت قرار میدهد.
خشونت خانگی در نوع خشونت فیزیکی آن انواع مختلف دارد که
متاسفانه اولا به علت اینکه زنان علاقه ای ندارند که وارد مراکز انتظامی و دادگاهی
شوند که به مهمترین دلیل آن اشاره کردم ) زنان صبور و سازشکارو بعضا ترس از بدتر
شدن وضعیت و قضاوت اطرافیان که ترجیح میدهند سکوت کنند( و ثانیا به این دلیل که میدانند
گوش شنوایی وجود ندارد و به این خشونت نیروی انتظامی و حتی بعضا دادگاه ها چندان
اهمیت نمی دهند به این دلایل زنان اغلب ترجیح میدهند این خشونت ها که از طرف شوهر
، پدر ، برادر ویا افراد ذکورخانواده به آنها وارد میشود پنهان کنند البته این
پنهان کاری در مورد خشونت خانگی خاص ایران نیست در همه دنیا زنها گاهی این خشونت
ها را پنهان می کنند
ولی در ایران این پنهان کاری بیشتر از دیگر جوامع است
چون در عرف و سنت و مذهب اغلب این خشونت ها طبیعی است و همچنین اتکایی به محافل پلیسی
و قضایی ندارند و در قوانین هم کنترل خاصی در نظر گرفته نشده واز زنان در برابر
خشونت خانگی حمایت نمیکند.
خشونت خانگی گاهی منجر به مرگ می شود ،جنایات و قتل های
ناموسی از این دسته اند که قانونگزار نسبت به جانی بسیار مهربان است
.
خشونت خانگی از نوع عاطفی که درقانون جمهوری اسلامی وجود
دارد و به مرد حق چند همسری میدهد که عواطف زنان را جریحه دار می کند
وهمینطور حق صیغه کردن زنان دیگر برای مردان در قوانین ایران
پذیرفته شده است .
خشونت جنسی از دیگر نوع خشونت خانگی است که متاسفانه
قوانین ناظر بر این خشونت هاست اصل تمکین زن
به معنای فرمان برداری بی چون و چرای زن از شوهر می باشد.
درماده ۱۱۰۸ قانون مدنی جمهوری اسلامی اشاره میکند ،، هرگاه
زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند ، مستحق نفقه نخواهد بود در حقیقت زن مجازات می شود
اگر زنی که همسرش را دوست دارد در مواردی که آمادگی جسمی
و روانی برای هم آغوشی ندارد ، احساس میکند به او تجاوز شده و مورد خشونت قرار
گرفته است.
میتوان با اطمینان گفت ، تبعیض جنسیتی باعث خشونت میشود و
خشونت چون باز تولید میشود انواع دیگری از خشونت را بوجود می آورد به عنوان مثال
دخترانی که در خانه ازشدت خشونت و محدودیت از سوی پدر ، برادر و افراد ذکور فامیل
روبرومی شوند زمانی که خانه را ترک می کنند تا به وضعیت خود سر و سامان دهند، با
برچسب دختران فراری که هم تحقیر آمیز و هم مجرمانه است بسیاری ازامتیازات و
احترامات زندگی فردی و اجتماعی را ازدست می دهند ، این دختران یا به اجبار به خانه
پدری یعنی محل خشونت بازگردانده میشوند بدون مددکاری برای رفع عامل خشونت یا در
جامعه رها میشوند که با انواع دیگری از خشونت مثل بیکاری ، جذب شدن به گروه های
فساد ، اعتیاد و غیره درگیر می شوند .
و باز به عنوان مثال زنی متاهل که از خشونت خانگی خسته
شده اگر طلاق بگیرد یا مجبور شود خانه را ترک کند ، مجبور میشود انواع دیگر خشونت
را تحمل کند به عنوان یک زن بیوه در جامعه ای که حضور این زنان قابل احترام نیست
زنی که بعد از طلاق احتمالا منابع مالی و اغلب سر پناه خود را از دست داده اند ودر
موارد بسیار زیادی حتی فرصت دیدن فرزندانش را به بهانه های مختلف از او سلب کرده
اند و چتر حمایت اجتماعی او را در بر نمی
گیرد او مجبور میشود با خشونت های بسیاری
دست و پنجه نرم کند . اگر بدون طلاق خانه را ترک کند مجبور میشود برخوردهای خشونت
بار همسایه ، خویشاوندان و آشنایان را تحمل کند و یک زندگی اجتماعی بسیار محدود را
تجربه کند
در پایان ، اینکه جمهوری اسلامی ایران در قانون اساسی
اصل ۲۱ ماده ۱ میگوید ایجاد زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیا حقوق مادی و
معنوی او و در همه مواردی که به زنان مربوط میشود با کلمات زیبایی مثل،احیای جایگاه
واقعی زن ، زن راچون فرشته ای معرفی میکنند که جایگاه والایی دارد و از این دست ،
با آن چیزی که عملا بر سر زنان می آید منافات دارد ،با مشاهده نرخ آسیپ پذیری زنان
واعمال خشونت علیه زنان علی رغم اینکه به دلایلی که گفته شد آمار واقعی وجود ندارد
میبینیم که زن هیچگونه احترامی در ساختار قوانین کنونی ایران ندارد آنچه واقعی است
ذهنیت بیمار و زن ستیزاست که خشونت را بر زنان روا میدارد و ریشه در نگاه تبعیض آمیز
در قوانین اسلامی ، عرف و سنت علیه زنان
در ایران دارد به قولی خانه از پای بست ویران است ، خواجه در بند نقش ایوان است.
نسخه پی دی اف:
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر