آرشیو مطالب منتشر شده در نشریه رهایی زن: توقف فوری قتلهای ناموسی را در ایران و عراق و افغانستان در دستور بگذاریم!

http://www.rahaizan.tv/2021/10/stop-honor-killing.html

برنامه ای از " رهایی زن "

روز یکشنبه 10 اکتبر 2021

توقف فوری قتلهای ناموسی را در ایران و عراق و افغانستان در دستور بگذاریم!

تهیه کننده و اجرا: مینو همتی

میهمانان برنامه : فریبا رشیدی؛ مریم مرادی؛ نظیره معماری

برنامه در بخش نخست با مقدمه ای از مینو همتی آغاز میگردد:

میازار موری که دانه کش است، که جان دارد و جان شیرین خوش است.

هرچند این بیت نزدیک هشتصد سال عمر دارد، لیکن حدیث و آیات هزار و چهارصد سال پیش، از آن سبقت گرفته و در یک نظام حکومتی چهل و اندی ساله به جامعه تزریق شد که نه تنها جان شیرین خوش نیست بلکه به هر بهانه شرعی و خرافی میشود جان یک انسان را گرفت و خدا وپیغمبر و ملائکه آسمان هم برایش هورا میکشند.

در زیر سایه سنگین حکومتی که با تمام قوا در کتب درسی، رادیو و تلویزیون وبلندگوهای مساجد، خشونت و گرفتن جان انسانها را عادی سازی کرده است. آتش زدن فائزه ملکی بدست پدرش و قتل وی به بهانه آبروی ناموسی با اعتراض معدودی از شهروندان و با بی عملی اکثریت خاموش مواجه شده و به زمره آمار بیشمار قتلهای ناموسی میپیوندد.

در برنامه امشب با میهمانان عزیز برنامه، به بررسی علل این پدیده شنیع و جانگداز و راهکارهای مبارزه برای ریشه کن کردن آن میپردازیم.

گفتگو با فریبا رشیدی؛ فعال زنان و قتلهای ناموسی

سوال: شما در مورد فائزه ملکی اهل سنندج که توسط پدرش سوزانده شد و همچنین آمار قتلهای ناموسی در ایران اگر در دسترس هست در یک سال اخیر لطفا برای ما و بینندگان عزیز توضیح دهید؟

پاسخ: من هم سلام دارم خدمت شما و بینندگان عزیز تلویزیون رهایی زن و خوشحالم دوباره در اینجا هستم و همچنین مهمانان عزیز این برنامه خانم مریم مرادی از مالزی و نظیره معماری از لندن.

جای نگرانی است که بگویم بار دیگر در اینجا هستیم تا از قتل ناموسی حرف بزنیم. ولی ما همچنان صدای زنان خفته هستیم و صدای زنانی که روزانه قربانی خشونت و قتل های ناموسی میشوند. همانطور که آگاه هستید و در برنامه اشاره کردید این بار قتل ناموسی در سنندج رخ داده و پدری دختر خودش را سوزانده است. فائزه ملکی ۲۲ ساله در سنندج که پدرش با بنزین او را آتش زده است. وقتی او را به بیمارستان منتقل میکنند پزشک معالج متوجه قضیه میشود و میخواهد افشاگری کند اما پزشک از طرف دادستان سنندج مورد تعقیب و برخورد قانونی قرار میگیرد. در جامعه مرد سالار و حکومت اسلامی سیاسی که ضد زن است متاسفانه اگر پدر یا جد پدری مرتکب قتل فرزند خود شود تبرئه میشود و طبق قانون مجازات اسلامی برای چنین قتل هایی مجازاتی در نظر گرفته نشده است. طبق آمار سازمان حقوق بشری در جهان حدود ۵ هزار زن به بهانه حفظ آبرو، شرف و ناموس خانواده به قتل میرسند. در ایران سالانه حدود ۳۷۵ تا ۴۵۰ زن به بهانه حفظ آبروی خانواده زیر نام ناموس از طرف پدر، شوهر، برادر، عمو یا دایی کشته میشوند یعنی در ۱۰۰ درصد ۵۰ درصد زنان و دختران زیر سن هستند که قربانی میشوند. متاسفانه این بار که فائزه ملکی به طرز وحشیانه ای قربانی و کشته شده است اعتراضات وسیعی صورت نگرفته و مردان حضور نداشتند و تنها تجمع کمی جلوی دادگستری شهر سنندج توسط زنان صورت گرفت و این جای تاسف و نگرانی هست که حضور مردان کمرنگ بوده است. در قتلهای ناموسی که رخ داد در مریوان و کانی دینار و قتل رومینا اشرفی اعتراضات پررنگی صورت گرفت و مردان بیشتر از زنان معترض بودند ولی متاسفانه چون جامعه مرد سالار است خیلی راحت این قضیه به فراموشی سپرده شد و پرونده را بستند. چند نمونه دیگر از قتلهای ناموسی که در دسترس دارم قتل دختر ۱۳ ساله به نام سمیرا سعیدی به دلیل ممانعت پدر ایشان از تحصیل در تاریخ ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۱ اقدام به خودکشی میکند. متاسفانه در اینجا دختر جوان به زندگی خودش پایان میدهد و دوباره پدر باعث مرگ شده. متاسفانه جامعه مرد سالار و سیستم حاکم در جامعه باعث میشود که چنین پدیده هایی به فرهنگ تبدیل شود و قانون اساسی و رژیم ، حامی و پشتیبان اصلی این فجایع در جامعه است.

گفتگو با مریم مرادی؛ فعال حقوق زنان

سوال: با توجه به اینکه قتلهای ناموسی وجدانهای آگاه را به میدان مبارزه با این پدیده کشیده است، شما در کمپین توقف قتل ناموسی فعال هستید، لطف کنید برای بینندگان ما از ضرورت و نحوه فعالیت و اهداف کمپین توضیح دهید.

پاسخ: از اینکه این فرصت را به ما دادید تا درباره کمپین قتل های ناموسی صحبت کنیم بسیار ممنونم. من درود میفرستم به بینندگان و شنوندگان برنامه رهایی زن و همچنین میهمانان عزیز این برنامه . در حقیقت اندیشه تشکیل کمپین از تاریخ 21 می 2021 آغاز شد یعنی روز به قتل رسیدن رومینا اشرفی به دست پدرش و این خبر دهشتناک در شبکه های اجتماعی بازتاب وسیعی داشت و در همان زمان وجدانهای بیدار جامعه با هم جمع شدند تا حرکتی را بصورت هدفمند آغاز کنند. این حرکت موجب راه اندازی " کمپین توقف قتل های ناموسی " شد و ما گروهی از کنشگران حقوق زنان و برابری جنسیتی داخل و خارج از کشور به حق خواهی صدای های خاموشی برخاسته ایم که در گوشه خانه ها، در کنج قبرستان ها، با تبر، داس، چاقو، سم و… کشته می شوند. این جنایت ها ، اغلب توسط مردان خانواده بنام “حفظ ناموس” خود ، فامیل و گاه قبیله انجام می شود . این کمپین وجدان های بیدار را به یاری می طلبد تا برای پایان دادن به قتل های “ناموسی” هم صدا شوند.

هدف اصلی این کمپین " توقف قتل های ناموسی" است .اما کمپین اهداف دیگری را نیز دنبال می کند زیرا به باور ما " قتل های ناموسی " مشکلی چند بعدی است. برای ریشه کن کردن " قتل های ناموسی" باید به ابعاد مختلف آن توجه کرد. با این حال تمرکز اولیه این کمپین بر دو بعد تغییر فرهنگ و تغییر در قوانین بنا شده است، که به کشتن زنان توسط مردان به نام دفاع از " ناموس" دامن می زند. قوانین؛ فرهنگ و ساختارهای زن ستیزانه که بطور مستقیم و غیرمستقیم از آموزش های ابتدایی تا آموزش عالی و به وسیله رسانه های دولتی در جامعه ترویج می شود، سبب نهادینه شدن مردسالاری در جامعه شده و بستر " قتل های ناموسی" را فراهم می کند. بنابراین، کمپین همزمان بر تغییر قوانینی که آشکارا و یا پنهان از عدم برابری جنسیتی و قتل های ناموسی حمایت می کنند بر تغییر فرهنگ زن ستیز در ایران نیز تمرکز می کند.

کمپین برای رسیدن به این هدف ها شیوه هایی را بکار خواهد برد از جمله :

-توانمندسازی سازی زنان به منظور آگاهی به حقوق و جایگاه خود برای زندگی در دنیای امروز که انسان محور است.

-جذب و دعوت مردان به منظور حمایت از کمپین که اساس آن بر پایه برابری انسان هاست.

-آگاهی رسانی و فرهنگ سازی در سطح وسیع از طریق برگزاری سمینار ، کارگاههای آموزشی و انتشار مطالب آموزشی، جلسات بحث و گفتگو و استفاده بهینه از رسانه ها و شبکه های اجتماعی به منظور انتقال پیام کمپین به شهرها و روستاها برای مردم بومی توسط آموزشگران با تجربه.

-انتشار بیانیه و جمع آوری امضا

-جلب سازمانهای حقوق بشری بین المللی به منظور حمایت از کمپین

-ارتباط با جنبش های زنان در منطقه از جمله ترکیه ، افغانستان و کردستان عراق به منظور همکاری برای از میان بردن قتل های ناموسی که در این کشورها به اشکال گوناگون وجود دارد.

ما امیدواریم و بر این باوریم که این جنایت غیر انسانی ریشه کن خواهد شد و همه همت و تلاش خود را در این راه بکار میبندیم و با هم یکصدا میشویم تا این شعار را عملی کنیم اینکه : " زن ناموس هیچکس نیست، هیچکس ناموس هیچکس نیست. "

گفتگو با نظیره معماری؛ از سازمان مدافع حقوق زنان در انگلستان

سوال: شما و سازمان حقوق زنان ایرانی و کرد در لندن با انگیزه مبارزه علیه قتل ناموسی شکل گرفت، از تجربه بیست ساله فعالیت سازمان شما و تاثیرات آن در جامعه انگلستان برای بینندگان توضیح دهید.

پاسخ: با سلام خدمت شما و بینندگان و مهمانان عزیز برنامه و با تشکر که مرا به این برنامه دعوت کردید.

سازمان ای کرو (IKWRO) حدود ۲۰ سال پیش تشکیل شده و این سازمان علیه قتلهای ناموسی تاسیس و شروع به کار کرد و برای دفاع از حقوق زنان و دخترانی که در انگلستان زندگی میکنند و از کشورهای دیگر به این کشور آمده اند از خاورمیانه، افغانستان، ترکیه، عراق و کشورهای دیگر که مسئله قتلهای ناموسی در انجا زیاد است. وقتی این سازمان راه اندازی شد قتل ناموسی برای مردم و جامعه انگلستان چیز خیلی عجیبی بود و ادارات و مردم به این باور بودند و میگفتند:

" که این فرهنگ شماست و متاسفانه ما نمیتوانیم کاری انجام دهیم و اگر ما دخالت کنیم خود شما فکر میکنید ما انسانهای راسیسیت و ضد خارجی هستیم". این مسئله باعث شد ما سازمان را خیلی سریع و با آگاهی بیشتر در جامعه پیش ببریم و ثابت کنیم که این فرهنگ جامعه نیست و این فرهنگ انسانهای عقب افتاده ای است که از نظر ما هم یک جنایت است. کسی که مرتکب قتل ناموسی میشود و یک زن را به قتل میرساند باید مجازات و محاکمه شود. یادمان هست اولین قتل مبروط به دختری۲۶ ساله ای بود که توسط پدرش کشته شد و متاسفانه قاضی پرونده گفت: که این مسله و فرهنگ شما را باید در نظر بگیریم که این اتفاق افتاده است. ولی بعد از آن سازمان ای کرو(IKWRO ) که "دیانا نامی" موسس سازمان بوده و کمپین های بزرگی را راه انداخته بود. ما نشان دادیم که این مسئله جنایت هست و فرهنگ نیست ، چه در یک جامعه کوچک و چه در اروپا . قتل ناموسی متاسفانه اتفاق میافتد به دلیل فرهنگ مرد سالاری و فرهنگ عقب افتاده و مذهب و قانونهای اسلامی حاکم در جامعه است و به طور کلی قتل ناموسی برای حفظ شرف و ناموس اتفاق میافتد. ما میدانیم قتل ناموسی ۹۰درصد برای زنان و دختران جوان اتفاق میافتد. و مسئله دیگر این است که بعضا پسرهای همجنس گرا هم قربانی این سیستم میشوند و کشته میشوند.

در فاصله این ۲۰ سال که این سازمان را تاسیس شده است، اگر به درستی نگاه کنیم قانون و وضعیتی که در کشورهای اروپایی هست خیلی آزادانه تر و بهتر استقبال میشود و میتوان به هر سازمان حقوق بشری یا سازمان خیریه و هر سازمان دیگری به راحتی دست یافت ولی در مملکتهای اسلامی خیلی سخت است و این امکان پذیر نیست و مدیریت آن و فعالین زنان اگر بخواهند چنین سازمانی را راه اندازی کنند خیلی سخت هست ویا اصلا امکان پذیر نیست. مثلا ما در انگلستان ازدواج اجباری را با کمک سازمانهای دیگر ممنوع کردیم و در قانون اساسی کشور به ثبت رساندیم که خانواده ای که دختر خود را به زور شوهر بدهند و ازدواج اجباری صورت بگیرد مجازات میشوند.

در ادامه برنامه یک سوال مشترک از هر سه میهمان پرسیده میشود:

با توجه به تجربیات و بررسی های شما، چه راهکارهائی را ارائه میدهید؟ بطور مثال در شهر مریوان فعالین مدنی اقدام به دائر کردن کمیته محلات برای پاسخگوئی به این معضل نموده اند، آیا تعمیم این نوع فعالیت میتواند در شهرها و روستاهای دیگر کارساز باشد؟ چه میشود کرد تا اکثریت خاموش را به صدا درآورد و در هر کوی و برزن جو عمومی را به نفع حرمت جان و حیات و در یک کلام حفظ و حراست جان شیرین تغییر داد؟

فریبا رشیدی؛

همیشه این جنبشهای مدنی در جامعه کردستان و شهر مریوان بوده ولی خیلی عجیب بود برای قتل ناموسی فائزه اعتراضات چشمگیری صورت نگرفت. و این دوباره به ذهنیت جامعه مرد سالاری و سنتهای عقب مانده اسلامی و سیستم حاکم بر جامعه بر میگردد. همانطور که آگاه هستید در کردستان و چند منطقه در مریوان و سنندج، فعالین و دوستهای ما فعالانه روی این قضیه کار میکنند و این مناطق را از خشونت و قتل های ناموسی پاکسازی کرده اند. تنها چیزی که من میخواهم به آن اهمیت بدهم و در تلویزیون رهایی زن که صدای زنان است به آن بپردازم این است که: آموزش و پرورش هم مسولیت آموزش درست در مدارس را به عهده بگیرد و به معلمان دستور شود که آموزش درست و آگاه سازی را در جلسه اولیا و مربیان در اختیار خانواده بگذارند و آگاه سازی دهند که از خشونت علیه دختران خودداری کنند و بین فرزندان دختر و پسر فرق و جداسازی قائل نشوند و این آپارتاید و فرهنگ را به پایان برسانند و دختران جوان را مجبور به ازدواج نکنند و بیشتر روشنفکری بدهند. ما همچنان صدای زنان و دخترانی هستیم که مظلومانه و ناجوانمردانه زیر سایه ی ناموس و شرف قربانی میشوند. فعالیتها را محکمتر و بهتر انجام میدهیم و در برابر این همه ناعدالتی سکوت نمی کنیم باید به قانونهای قرون وسطایی پایان داده شود الان قرن ۲۱ هست و جای شرمندگی است که شاهد قتل ناموسی باشیم . به امید جامعه آزاد و دمکراسی و حقوق برابر.

مریم مرادی؛

در ارتباط با اموزشها باید بگویم که بسیار تاثیر گذار بوده است و همچنین اعتراضات فعالان حقوق زنان نیز علیه خشونت و قتل های ناموسی موثر هستند. نمونه ای از فعالیت های مدافع حقوق زنان در کردستان که توانستند با برگزاری کارگاههای آموزشی و تلاشهای خود موجب توقف ختنه دختران در یکی از شهرهای کردستان باشند. مهمترین نکته ای که باید در نظر داشته باشیم این است که اگرچه قدرت در دست حکومت ها و دولت هاست و قوانین، زن ستیز هستند و یک سری باورها و سنت های رایج در خانواده ها و جامعه به نادرست بصورت فرهنگ درآمده است اما نباید دست بکشیم، ما زنان باید به قدرت و توانمندی خود باور داشته باشیم و باید بدانیم که نیمی از جمعیت هر کشور و همچنین جهان را تشکیل میدهیم. کمپین هم با همین فرضیه تشکیل شده است چون باورمندیم که ما زنان میتوانیم عامل تغییر باشیم اگر بخواهیم. چون ما زنان محدودیت ها را میشناسیم و میتوانیم از آنها گذر کنیم.

همانگونه که میدانیم، مساله آموزش و آگاهی رسانی بسیار پراهمیت است زیرا که آموزش، فرهنگ را میسازد و فرهنگ دستآورد انسانهاست. توسعه انسانی از ارکان توسعه همه جانبه و پایدار است که توسعه و فرهنگ را میسازد. بنابر این مراکز فرهنگی مهمترین گذرگاه انتقال فرهنگ از یک نسل به نسل دیگر است. جامعه مجموعه ای از باورهایی است که از گفتار و کردار ساخته میشوند. پس جریان فرهنگ سازی و جامعه پذیری از طریق نهادهای آموزشی تولید میشود. کمپین هم در راستای آموزش و فرهنگ سازی اقدام به تولید محتواهای آموزشی نموده از جمله : جزوه های آموزشی، مطالب و مقالات که از طریق دوستان و همکاران کمپین در ایران منتشر و به دست مردم میرسد. از انجائیکه آموزش ها باید از کودکی اموخته شود بنابر این ضروری است که موضوع برابری جنسی-جنسیتی از همان ابتدا به کودکان آموخته شود. از آن روزی که تفکر زن ستیزانه و مردسالار تفکیک جنسیت را در جامعه بنا نهاد در حقیقت آغاز گر خشونت علیه زنان شد که از دوران بسیار دور شروع شده است. آن زمان که به نادرست واژه " ناموس" به " زن " نسبت داده شده و این تعبیر و معنای نابجا در طول تاریخ منجر به جنایت ها و فجایع دردناک علیه زنان و دختران شده است. ما باید بدانیم که معنای " ناموس" ، " زن" نیست و " زنان هیچگاه ناموس نبوده و نیستند". در این فرصت از تمام وجدانهای بیدار و فعالان حقوق زنان میخواهیم که در برابر قتل های ناموسی سکوت نکنند و برای توقف و پایان دادن به این جنایت غیر انسانی همه با هم و یکصدا باشیم.

نظیره معماری؛

به نظر من دو مساله را باید در نظر گرفت یکی اعتراضات و مبارزات زنان در ایران که هیچوقت خاموش نبوده است. برای هر مسئله کوچکی اعتراضات صورت گرفته و این خیلی مهم بوده است. مسئله دیگر این است که این اعتراضات باید سازماندهی داشته باشند که وقتی دست به دست همدیگر میدهند و تجمع میکنند باید یک سازمان کوچک یا بزرگ داشته باشند. در اینصورت پیشرفت سریعتر خواهد بود و نتیجه بهتری دارد. این مهم است وقتی جنبش آزادی زنان یا جنبشهای دیگر با هم ارتباط داشته باشند ، تاثیر گذارتر است .

مسئله دیگر که تجربه خودمان است اینکه زنان در مقابل خشونتهایی که علیه خودشان صورت میگیرد سکوت نکنند ، وقتی زنان مشکلاتشان را با ما در میان میگذارند این نشان دهنده قدمهای اولیه هست که معترض هستند و نسبت به حقوق خویش آگاه هستند و از ریسک قتل ناموسی و یا ازدواج اجباری و یا هر کدام‌ از خشونها که علیه زنان هست کاسته شود .اکنون در کشورهای اروپایی قانون ها فرق میکنند. قانون پشتیبان زنان است و این میتواند یک نقطه مثبت باشد. مثلا وقتی یک زن به سازمان ما در انگلستان مراجعه میکند، ما رسیدگی میکنیم و کارهایش را انجام میدهیم و از او حمایت میکنیم. ولی متاسفانه در جامعه ایران و کشورهای اسلامی از این خبرها نیست. ولی همانطور که گفتم اگر اعتراضات سازماندهی شود جنبش زنان وسیعتر و هماهنگ تر فعالیت کنند حتما نتیجه بهتری خواهد داشت. مثلا ما میدیدیم که یک جماعت یا یک محله جلوی یک اعدام را گرفته اند. خوب این باهم بودن یک جنبش را تشکیل داده و یک نفر را از مرگ نجات داده اند. وقتی بحث از قتل زنان و خشونت است پس وظیفه زنان است که سکوت نکنند و و این تابو را بشکنند. مساله آگاهی و آموزش مهم است همانطور که فریبا و مریم اشاره کردند. ما در انگلستان از آگاهی و آموزش حتی در مدارس در پلیس و ادارات و همه جاهایی که مردم کار میکنند انجام میدهیم و این خیلی کمک کرده که مردم بدانند قتل ناموسی یک جنایت هست و باید ما جلوی ان را بگیریم. این مسئله میتواند در ایران هم انجام شود و پیشرفت کند. با وجود اینکه ایران یک جامعه اسلامی و ضد زن است ولی زنان امروزه آگاه هستند و همیشه معترض بوده اند حتی علیه حجاب اجباری چقدر اعتراضات گسترده بوده ، همانطور که گفتم اعتراضات باید سازماندهی شود تا نتیجه بهتری داشته باشد.