ستون آزاد- نیمرخ
نویسنده:
آوش مهربان
گروه
طالبان در طول یک‌سال گذشته برای کنترل کشور به جای تدوین و تطبیق قوانین، بر
فرمان‌های کتبی و شفاهی متوسل شدند که از لحاظ منبع ناهماهنگ، از لحاظ محتوا ضد
انسانی، تبعیض‌آمیز و از لحاظ بازخورد اجتماعی باعث گسترش نفرت و تفرقه در جامعه
بودند.
نیمرخ به
طور نمونه به ۱۲ فرمان این گروه در بخش‌های مختلف اشاره می‌کند که به‌خاطر
محدودسازی فعالیت‌های زنان و محرومیت آنان از مشارکت در امور سیاسی، اجتماعی،
اقتصادی و فرهنگی صادر و اعمال شده‌اند.
نوت: این
فرمان‌ها در جریان یک‌سال بر اساس نشر فرمان‌های رسمی رهبر و یا کابینۀ طالبان از
سوی سخنگویان و شبکه‌های خبری تحت کنترل این گروه و یا در مواردی به گزارش‌های
مستند رسانه‌های داخلی نگاشته شده‌است.
۱. منع آموزش دختران
وزارت
معارف گروه طالبان به تاریخ ۲۶ سنبله ۱۴٠٠، پس از ۳۳ روز تعطیلی مکتب‌ها فرمان
داد: «به اطلاع تمام مکاتب ابتدایی، لیسه و مدارس رسمی طبقۀ ذکور رسانیده می‌شود،
تا روند آموزشی خویش را سر از تاریخ ۲۷ سنبله آغاز کنند. بنابراین تمامی استادان و
شاگران طبقۀ ذکور باید به مکاتب خویش حاضر شوند.»
بر اساس این فرمان، مکاتب ابتدایی دخترانه نیز بازگشایی شد، اما دانش‌آموزان دختر
در دورههای متوسطه و لیسه (از صنف ششم تا دوازدهم) از حق آموزش محروم شدند.
پس از حدود ۹ ماه از ممنوعیت آموزش دختران دورههای متوسطه و لیسه، به تاریخ ۷
جوزای ۱۴٠۱ گروه طالبان اعلام کردند که یک کمیته به ریاست عبدالحکیم حقانی، رئیس
دادگاه عالی طالبان ایجاد شده تا روی برنامۀ بازگشایی مکاتب دخترانه کار کنند. اما
مکاتب دخترانه هنوز بسته‌است.
۲. منع زنان از کار بیرون خانه و مشارکت
سیاسی
در دولت
جمهوری ۲۸ درصد کارکنان خدمات ملکی دولت را زنان تشکیل می‌دادند. پس از روی کار
آمدن گروه طالبان، بدون لایحه و فرمان رسمی زنان از کار در بخش‌های نظامی، خدمات
ملکی، هوانوردی، هنر، ورزش و تجارت منع شدند. اما زنان در بخش‌های آموزش و صحت هم‌چنان
حضور داشتند.
کمیسیون اصلاحات اداری در کابل، ۱۱٠ کارمند زن را در ماه حمل ۱۴٠۱ و ریاست کار و
امور اجتماعی ولایت بلخ ۱۵۰ کارمند زن را که آموزگاران و مدیران مهدکودک‌ها بودند
در ماه جوزای ۱۴٠۱ به شکل دسته‌جمعی اخراج کردند.
روزنامه گاردین روز دوشنبه، ۲۷ سرطان، گزارش داد که وزارت مالیۀ طالبان به
کارمندان زن در این وزارت دستور داده به جای خود یک مرد از اعضای خانواده‌شان را
بفرستند، سخنگویان طالبان این گزارش را تأیید کردند.
۳. حجاب اجباری
وزارت
تحصیلات عالی طالبان ۲٠ سنبله ۱۴٠٠ با نصب بنرها در دانشگاه‌های دولتی حجاب عربی
با نقاب سیاه را پوشش اجباری برای دانشجویان دختر و شرط بازگشایی دانشگاه‌ها به
روی دختران اعلام کرد.
کارزار
حجاب اجباری طالبان ۱۶ جدی ۱۴٠٠ با نشر پوسترهای تبلیغاتی در جاده‌های شهر کابل
آغاز شد. در پوسترهایی که طالبان توزیع کردند، به سه زبان ( فارسی، پشتو و عربی)
نوشته بود: «بر اساس حکم شریعت، زن مسلمان باید حجاب را رعایت نماید.»
در این فرمان، طالبان دو نوع پوشش برای زنان تعیین کردند: چادر برقع و حجاب عربی
با نقاب سیاه.
رهبر
طالبان ۱۷ ثور ۱۴٠۱ فرمان داد: چادری (برقع) بهترین نوع حجاب شرعی است. لباس و
چادر سیاه هم حجاب شرعی است اگر تنگ و چسب نباشد. اگر زنی حجاب شرعی را مراعات
نکند، باید خانه‌اش شناسایی شود، سرپرست آن زن احضار و سه روز زندانی شود و به
محکمه معرفی گردد تا رسماً جزا داده شود.»
۲۹ ثور ۱۴٠۱ مجریان زن در شبکه‌های تلویزیونی با صورت پوشیده ظاهر
شدند. سپس رسانه‌ها اعلام کردند که وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان شبکه‌ها
را مجبور کرده تا مجریان زن را اخراج کنند و یا با صورت پوشیده با ماسک و حجاب
سیاه عربی ظاهر شوند.
۴. لغو نهادها و قوانین حمایت از زنان
گروه
طالبان به تاریخ ۲۴ اسد ۱۴٠٠ به کابل رسید، ۲۳ روز بعد به تاریخ ۱۶ سنبله، کابینۀ
سرپرست‌اش را اعلام کرد که در آن وزارت امور زنان وجود نداشت. وزارت امر به معروف
و نهی از منکر گروه طالبان به تاریخ ۲۶ سنبله ۱۴٠٠، با ۷٠٠٠ مأمور در ساختمان
وزارت امور زنان فعال شد. صادق عاکف مهاجر، سخنگوی این وزارت در ماه سرطان ۱۴٠۱ به
روزنامۀ لوموند گفت: وزارت امر به معروف و نهی از منکر «مهم‌ترین» وزارت‌خانۀ
طالبان است و حتی «در جایگاهی بالاتر از وزارت‌های داخله و دفاع» این گروه قرار
دارد.
کتاب «امارت اسلامی و نظام آن» نوشتۀ عبدالحکیم حقانی، قاضی‌القضات طالبان در ۳۱۲
صفحه به زبان عربی منتشر شد و حکم مانفیست این گروه را دارد که در آن زنان از حقوق
بشری، آزادی‌های مدنی و مشارکت سیاسی محروم شده‌اند.
ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان ۵ اسد ۱۴٠۱ در قندهار در مورد قوانین فرمان
داد که «قوانین نوشته شده از سوی بشر قابل تطبیق نیست. مثل دورۀ جمهوریت ایجاد
قوانین به خواست مردم امکان ندارد. فقط و فقط حکم الله قابل تطبیق است و حل تمام
مشکلات بر اساس شریعت است و تمام تصامیم مطابق به شریعت گرفته می‌شود.»
۵. محدودیت بر سفر و گشت‌وگذار زنان
وزارت امر
به معروف و نهی از منکر گروه طالبان ۵ جدی ۱۴٠٠ اعلام کرد که رانندگان وسایط نقلیه
حق ندارند زنان بدون حجاب شرعی(برقع و حجاب عربی با نقاب سیاه) را سوار کنند.
در این فرمان تأکید شده بود که زنان بدون یک مرد محرم حق ندارند به فاصلۀ بیش از
۲۷ کیلومتر سفر کنند.
ذبیح‌الله
مجاهد، ۸ حوت ۱۴٠٠ در یک نشست خبری در کابل اعلام کرد: «دختران بدون محرم نمی‌توانند
به بورسیۀ تحصیلی بروند، حضور محرم در سفرهای خارج از کشور برای زنان 'حکم شرعی'
است.»
۶. ممانعت از خرید و فروش زنان در بازار
مأموران
امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان ۲۴ جوزای ۱۴٠۱ در شهر هرات، به فروشگاه‌ها
و حتی مالکان فروشگاه‌های لوازم زنانه هشدار دادند که پس از این زنان بدون محرم را
به دکان‌های‌شان اجازه ندهند و به آنان چیزی نفروشند.
۷. محدودسازی دسترسی زنان به خدمات صحی
ریاست امر
به معروف و نهی از منکر گروه طالبان، ۱ جدی ۱۴٠٠ ورود زنان بدون محرم به مراکز صحی
در ولایت غزنی را ممنوع کرد. سپس در ولسوالی مقر این ولایت همراهی زن بیمار توسط
زن دیگر خانواده در شفاخانه‌ها را «غیراخلاقی» و «غیرشرعی» اعلام کرده به دکترها
دستور دادند تا از معاینه و تداوی زنان بیمار بدون محرم خودداری کنند.
وزارت امر
به معروف و نهی از منکر طالبان ۲۸ ثور ۱۴٠۱ با نشر اعلامیه‌ای گفت: به مسئولان صحی
ولسوالی نازی ولایت ننگرهار دستور داده شده که زنان بیمار بدون محرم و زنان بدون
حجاب شرعی را اجازۀ داخل شدن به شفاخانه ندهند.
۸. منع دسترسی زنان به عدالت
محکمۀ
استیناف گروه طالبان در ولایت هرات ۲۵ جوزای ۱۴٠۱ اعلام کرد که «زنان حق ندارند
علیه شوهران‌شان در دادگاه شکایت کنند، چون محاکم طالبان به شکایت‌های زنان در
مورد خشونت‌های خانوادگی رسیدگی نمی‌کند.»
۹. منع انتقاد و اعتراض علیه طالبان و تعیین
مجازات
پس از روی
کار آمدن گروه طالبان زنان تنها نیروی مدنی معترض و منتقد طالبان بودند که به
گزارش عفو بین‌الملل و سازمان ملل متحد، طالبان با زنان معترض از طریق اعمال خشونت‌های
حاد هم‌چون اختطاف، بازداشت خودسرانه، شکنجه، اعتراف اجباری، تهدید خانواده و قتل
برخورد کردند.
در حالی که مردم و جامعۀ جهانی از خفقان آزادی بیان در افغانستان نگران بودند،
گروه طالبان به تاریخ ۳٠ سرطان در فرمان جدید منسوب به ملا هبت‌الله آخندزاده،
رهبر این گروه گفت: «برای همۀ افراد و رسانه‌ها انتقاد از طالبان 'شرعاً حرام و
ممنوع' است و نقد و انتقاد از این گروه 'مجازات' در پی دارد.»
۱٠. منع زنان از ورود به مسجد
برای
نخستین‌بار در تاریخ دین اسلام، ۲۷ جوزای ۱۴٠۱ طالبان در شهر هرات فرمان دادند که
«نماز خواندن زنان در مسجد حرام است.» جنگجویان طالبان در چندین مسجد از اشتراک
زنان به نماز جمعه جلوگیری و اعلام کردند که «زنان حق خواندن نماز در جماعت را
ندارند.»
۱۱. منع زنان از صرف غذا در رستورانت
مأموران
امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان ۲۲ جوزای ۱۴٠۱ در ولسوالی دشت قلعه ولایت
تخار به رستورانت‌ها و شیریخ فروشی‌ها دستور دادند که «به زنان غذا و شیریخ
ندهید، شرعاً حرام است.»
۱۲. فرمان ویژۀ رهبر طالبان در مورد حقوق
زنان
طالبان ۱۲
قوس ۱۴٠٠ فرمان ویژه‌ای منسوب به ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر این گروه در مورد
حقوق زنان را در شش ماده و چهار جزء منتشر شد.
رهبر
طالبان در فرمان ویژه‌اش حقوق بشر، آزادی‌های مدنی و خواست‌های اساسی زنان را
نادیده گرفته در مورد شش موضوع مرتبط به ازدواج: نکاح، مهر، بد دادن، عدت، میراث و
چندهمسری منحیث حقوق شرعی و اسلامی زنان تأکید داشت.
رهبر
طالبان در نخستین مادۀ این فرمان گفته‌است: «رضایت دختران بالغ ( سن بلوغ طبق
قوانین اسلامی برای دختران ۹ سالگی است) در هنگام نکاح ضروری است، کسی حق عقد نکاح
یک زن بالغ با جبر و اکراه را ندارد.»
رهبر
طالبان «بد دادن» را ممنوع کرده گفت «زن مال نیست، انسان آزاد و اصیل است، به بد
داده نشود.»
رهبر
طالبان بر حفظ مدت شرعی برای نکاح مجدد زنان تأکید کرده گفت: «هرگاه این عدت
کامل شود، مردان خانوادۀ شوهر فوت‌شدۀ یک زن حق ندارند بدون رضایت‌اش او را به
نکاح بگیرند.»
رهبر
طالبان در مورد مهر گفت: «گرفتن مهر از شوهر جدید، حق شرعی زن بیوه است.»
در مورد
حق میراث، رهبر طالبان گفت که زن «به طور فرضیت و عصبیت» حق دارد از مال شوهر،
فرزند و پدرش سهم ببرد.
رهبر
طالبان در مورد چندهمسری گفت: «کسی که چند زن دارد، مکلف است حقوق همۀ زنان را
مطابق حکم شرعی بدهد و در بین‌شان عدل قائم کند.»
فرمان‌های گروه طالبان علیه زنان
نویسنده:
آوش مهربان
گروه
طالبان در طول یک‌سال گذشته برای کنترل کشور به جای تدوین و تطبیق قوانین، بر
فرمان‌های کتبی و شفاهی متوسل شدند که از لحاظ منبع ناهماهنگ، از لحاظ محتوا ضد
انسانی، تبعیض‌آمیز و از لحاظ بازخورد اجتماعی باعث گسترش نفرت و تفرقه در جامعه
بودند.
نیمرخ به
طور نمونه به ۱۲ فرمان این گروه در بخش‌های مختلف اشاره می‌کند که به‌خاطر
محدودسازی فعالیت‌های زنان و محرومیت آنان از مشارکت در امور سیاسی، اجتماعی،
اقتصادی و فرهنگی صادر و اعمال شده‌اند.
نوت: این
فرمان‌ها در جریان یک‌سال بر اساس نشر فرمان‌های رسمی رهبر و یا کابینۀ طالبان از
سوی سخنگویان و شبکه‌های خبری تحت کنترل این گروه و یا در مواردی به گزارش‌های
مستند رسانه‌های داخلی نگاشته شده‌است.
۱. منع آموزش دختران
وزارت
معارف گروه طالبان به تاریخ ۲۶ سنبله ۱۴٠٠، پس از ۳۳ روز تعطیلی مکتب‌ها فرمان
داد: «به اطلاع تمام مکاتب ابتدایی، لیسه و مدارس رسمی طبقۀ ذکور رسانیده می‌شود،
تا روند آموزشی خویش را سر از تاریخ ۲۷ سنبله آغاز کنند. بنابراین تمامی استادان و
شاگران طبقۀ ذکور باید به مکاتب خویش حاضر شوند.»
بر اساس این فرمان، مکاتب ابتدایی دخترانه نیز بازگشایی شد، اما دانش‌آموزان دختر
در دورههای متوسطه و لیسه (از صنف ششم تا دوازدهم) از حق آموزش محروم شدند.
پس از حدود ۹ ماه از ممنوعیت آموزش دختران دورههای متوسطه و لیسه، به تاریخ ۷
جوزای ۱۴٠۱ گروه طالبان اعلام کردند که یک کمیته به ریاست عبدالحکیم حقانی، رئیس
دادگاه عالی طالبان ایجاد شده تا روی برنامۀ بازگشایی مکاتب دخترانه کار کنند. اما
مکاتب دخترانه هنوز بسته‌است.
۲. منع زنان از کار بیرون خانه و مشارکت
سیاسی
در دولت
جمهوری ۲۸ درصد کارکنان خدمات ملکی دولت را زنان تشکیل می‌دادند. پس از روی کار
آمدن گروه طالبان، بدون لایحه و فرمان رسمی زنان از کار در بخش‌های نظامی، خدمات
ملکی، هوانوردی، هنر، ورزش و تجارت منع شدند. اما زنان در بخش‌های آموزش و صحت هم‌چنان
حضور داشتند.
کمیسیون اصلاحات اداری در کابل، ۱۱٠ کارمند زن را در ماه حمل ۱۴٠۱ و ریاست کار و
امور اجتماعی ولایت بلخ ۱۵۰ کارمند زن را که آموزگاران و مدیران مهدکودک‌ها بودند
در ماه جوزای ۱۴٠۱ به شکل دسته‌جمعی اخراج کردند.
روزنامه گاردین روز دوشنبه، ۲۷ سرطان، گزارش داد که وزارت مالیۀ طالبان به
کارمندان زن در این وزارت دستور داده به جای خود یک مرد از اعضای خانواده‌شان را
بفرستند، سخنگویان طالبان این گزارش را تأیید کردند.
۳. حجاب اجباری
وزارت
تحصیلات عالی طالبان ۲٠ سنبله ۱۴٠٠ با نصب بنرها در دانشگاه‌های دولتی حجاب عربی
با نقاب سیاه را پوشش اجباری برای دانشجویان دختر و شرط بازگشایی دانشگاه‌ها به
روی دختران اعلام کرد.
کارزار
حجاب اجباری طالبان ۱۶ جدی ۱۴٠٠ با نشر پوسترهای تبلیغاتی در جاده‌های شهر کابل
آغاز شد. در پوسترهایی که طالبان توزیع کردند، به سه زبان ( فارسی، پشتو و عربی)
نوشته بود: «بر اساس حکم شریعت، زن مسلمان باید حجاب را رعایت نماید.»
در این فرمان، طالبان دو نوع پوشش برای زنان تعیین کردند: چادر برقع و حجاب عربی
با نقاب سیاه.
رهبر
طالبان ۱۷ ثور ۱۴٠۱ فرمان داد: چادری (برقع) بهترین نوع حجاب شرعی است. لباس و
چادر سیاه هم حجاب شرعی است اگر تنگ و چسب نباشد. اگر زنی حجاب شرعی را مراعات
نکند، باید خانه‌اش شناسایی شود، سرپرست آن زن احضار و سه روز زندانی شود و به
محکمه معرفی گردد تا رسماً جزا داده شود.»
۲۹ ثور ۱۴٠۱ مجریان زن در شبکه‌های تلویزیونی با صورت پوشیده ظاهر
شدند. سپس رسانه‌ها اعلام کردند که وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان شبکه‌ها
را مجبور کرده تا مجریان زن را اخراج کنند و یا با صورت پوشیده با ماسک و حجاب
سیاه عربی ظاهر شوند.
۴. لغو نهادها و قوانین حمایت از زنان
گروه
طالبان به تاریخ ۲۴ اسد ۱۴٠٠ به کابل رسید، ۲۳ روز بعد به تاریخ ۱۶ سنبله، کابینۀ
سرپرست‌اش را اعلام کرد که در آن وزارت امور زنان وجود نداشت. وزارت امر به معروف
و نهی از منکر گروه طالبان به تاریخ ۲۶ سنبله ۱۴٠٠، با ۷٠٠٠ مأمور در ساختمان
وزارت امور زنان فعال شد. صادق عاکف مهاجر، سخنگوی این وزارت در ماه سرطان ۱۴٠۱ به
روزنامۀ لوموند گفت: وزارت امر به معروف و نهی از منکر «مهم‌ترین» وزارت‌خانۀ
طالبان است و حتی «در جایگاهی بالاتر از وزارت‌های داخله و دفاع» این گروه قرار
دارد.
کتاب «امارت اسلامی و نظام آن» نوشتۀ عبدالحکیم حقانی، قاضی‌القضات طالبان در ۳۱۲
صفحه به زبان عربی منتشر شد و حکم مانفیست این گروه را دارد که در آن زنان از حقوق
بشری، آزادی‌های مدنی و مشارکت سیاسی محروم شده‌اند.
ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان ۵ اسد ۱۴٠۱ در قندهار در مورد قوانین فرمان
داد که «قوانین نوشته شده از سوی بشر قابل تطبیق نیست. مثل دورۀ جمهوریت ایجاد
قوانین به خواست مردم امکان ندارد. فقط و فقط حکم الله قابل تطبیق است و حل تمام
مشکلات بر اساس شریعت است و تمام تصامیم مطابق به شریعت گرفته می‌شود.»
۵. محدودیت بر سفر و گشت‌وگذار زنان
وزارت امر
به معروف و نهی از منکر گروه طالبان ۵ جدی ۱۴٠٠ اعلام کرد که رانندگان وسایط نقلیه
حق ندارند زنان بدون حجاب شرعی(برقع و حجاب عربی با نقاب سیاه) را سوار کنند.
در این فرمان تأکید شده بود که زنان بدون یک مرد محرم حق ندارند به فاصلۀ بیش از
۲۷ کیلومتر سفر کنند.
ذبیح‌الله
مجاهد، ۸ حوت ۱۴٠٠ در یک نشست خبری در کابل اعلام کرد: «دختران بدون محرم نمی‌توانند
به بورسیۀ تحصیلی بروند، حضور محرم در سفرهای خارج از کشور برای زنان 'حکم شرعی'
است.»
۶. ممانعت از خرید و فروش زنان در بازار
مأموران
امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان ۲۴ جوزای ۱۴٠۱ در شهر هرات، به فروشگاه‌ها
و حتی مالکان فروشگاه‌های لوازم زنانه هشدار دادند که پس از این زنان بدون محرم را
به دکان‌های‌شان اجازه ندهند و به آنان چیزی نفروشند.
۷. محدودسازی دسترسی زنان به خدمات صحی
ریاست امر
به معروف و نهی از منکر گروه طالبان، ۱ جدی ۱۴٠٠ ورود زنان بدون محرم به مراکز صحی
در ولایت غزنی را ممنوع کرد. سپس در ولسوالی مقر این ولایت همراهی زن بیمار توسط
زن دیگر خانواده در شفاخانه‌ها را «غیراخلاقی» و «غیرشرعی» اعلام کرده به دکترها
دستور دادند تا از معاینه و تداوی زنان بیمار بدون محرم خودداری کنند.
وزارت امر
به معروف و نهی از منکر طالبان ۲۸ ثور ۱۴٠۱ با نشر اعلامیه‌ای گفت: به مسئولان صحی
ولسوالی نازی ولایت ننگرهار دستور داده شده که زنان بیمار بدون محرم و زنان بدون
حجاب شرعی را اجازۀ داخل شدن به شفاخانه ندهند.
۸. منع دسترسی زنان به عدالت
محکمۀ
استیناف گروه طالبان در ولایت هرات ۲۵ جوزای ۱۴٠۱ اعلام کرد که «زنان حق ندارند
علیه شوهران‌شان در دادگاه شکایت کنند، چون محاکم طالبان به شکایت‌های زنان در
مورد خشونت‌های خانوادگی رسیدگی نمی‌کند.»
۹. منع انتقاد و اعتراض علیه طالبان و تعیین
مجازات
پس از روی
کار آمدن گروه طالبان زنان تنها نیروی مدنی معترض و منتقد طالبان بودند که به
گزارش عفو بین‌الملل و سازمان ملل متحد، طالبان با زنان معترض از طریق اعمال خشونت‌های
حاد هم‌چون اختطاف، بازداشت خودسرانه، شکنجه، اعتراف اجباری، تهدید خانواده و قتل
برخورد کردند.
در حالی که مردم و جامعۀ جهانی از خفقان آزادی بیان در افغانستان نگران بودند،
گروه طالبان به تاریخ ۳٠ سرطان در فرمان جدید منسوب به ملا هبت‌الله آخندزاده،
رهبر این گروه گفت: «برای همۀ افراد و رسانه‌ها انتقاد از طالبان 'شرعاً حرام و
ممنوع' است و نقد و انتقاد از این گروه 'مجازات' در پی دارد.»
۱٠. منع زنان از ورود به مسجد
برای
نخستین‌بار در تاریخ دین اسلام، ۲۷ جوزای ۱۴٠۱ طالبان در شهر هرات فرمان دادند که
«نماز خواندن زنان در مسجد حرام است.» جنگجویان طالبان در چندین مسجد از اشتراک
زنان به نماز جمعه جلوگیری و اعلام کردند که «زنان حق خواندن نماز در جماعت را
ندارند.»
۱۱. منع زنان از صرف غذا در رستورانت
مأموران
امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان ۲۲ جوزای ۱۴٠۱ در ولسوالی دشت قلعه ولایت
تخار به رستورانت‌ها و شیریخ فروشی‌ها دستور دادند که «به زنان غذا و شیریخ
ندهید، شرعاً حرام است.»
۱۲. فرمان ویژۀ رهبر طالبان در مورد حقوق
زنان
طالبان ۱۲
قوس ۱۴٠٠ فرمان ویژه‌ای منسوب به ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر این گروه در مورد
حقوق زنان را در شش ماده و چهار جزء منتشر شد.
رهبر
طالبان در فرمان ویژه‌اش حقوق بشر، آزادی‌های مدنی و خواست‌های اساسی زنان را
نادیده گرفته در مورد شش موضوع مرتبط به ازدواج: نکاح، مهر، بد دادن، عدت، میراث و
چندهمسری منحیث حقوق شرعی و اسلامی زنان تأکید داشت.
رهبر
طالبان در نخستین مادۀ این فرمان گفته‌است: «رضایت دختران بالغ ( سن بلوغ طبق
قوانین اسلامی برای دختران ۹ سالگی است) در هنگام نکاح ضروری است، کسی حق عقد نکاح
یک زن بالغ با جبر و اکراه را ندارد.»
رهبر
طالبان «بد دادن» را ممنوع کرده گفت «زن مال نیست، انسان آزاد و اصیل است، به بد
داده نشود.»
رهبر
طالبان بر حفظ مدت شرعی برای نکاح مجدد زنان تأکید کرده گفت: «هرگاه این عدت
کامل شود، مردان خانوادۀ شوهر فوت‌شدۀ یک زن حق ندارند بدون رضایت‌اش او را به
نکاح بگیرند.»
رهبر
طالبان در مورد مهر گفت: «گرفتن مهر از شوهر جدید، حق شرعی زن بیوه است.»
در مورد
حق میراث، رهبر طالبان گفت که زن «به طور فرضیت و عصبیت» حق دارد از مال شوهر،
فرزند و پدرش سهم ببرد.
رهبر
طالبان در مورد چندهمسری گفت: «کسی که چند زن دارد، مکلف است حقوق همۀ زنان را
مطابق حکم شرعی بدهد و در بین‌شان عدل قائم کند.»
فرمان‌های گروه طالبان علیه زنان
نویسنده:
آوش مهربان
گروه
طالبان در طول یک‌سال گذشته برای کنترل کشور به جای تدوین و تطبیق قوانین، بر
فرمان‌های کتبی و شفاهی متوسل شدند که از لحاظ منبع ناهماهنگ، از لحاظ محتوا ضد
انسانی، تبعیض‌آمیز و از لحاظ بازخورد اجتماعی باعث گسترش نفرت و تفرقه در جامعه
بودند.
نیمرخ به
طور نمونه به ۱۲ فرمان این گروه در بخش‌های مختلف اشاره می‌کند که به‌خاطر
محدودسازی فعالیت‌های زنان و محرومیت آنان از مشارکت در امور سیاسی، اجتماعی،
اقتصادی و فرهنگی صادر و اعمال شده‌اند.
نوت: این
فرمان‌ها در جریان یک‌سال بر اساس نشر فرمان‌های رسمی رهبر و یا کابینۀ طالبان از
سوی سخنگویان و شبکه‌های خبری تحت کنترل این گروه و یا در مواردی به گزارش‌های
مستند رسانه‌های داخلی نگاشته شده‌است.
۱. منع آموزش دختران
وزارت
معارف گروه طالبان به تاریخ ۲۶ سنبله ۱۴٠٠، پس از ۳۳ روز تعطیلی مکتب‌ها فرمان
داد: «به اطلاع تمام مکاتب ابتدایی، لیسه و مدارس رسمی طبقۀ ذکور رسانیده می‌شود،
تا روند آموزشی خویش را سر از تاریخ ۲۷ سنبله آغاز کنند. بنابراین تمامی استادان و
شاگران طبقۀ ذکور باید به مکاتب خویش حاضر شوند.»
بر اساس این فرمان، مکاتب ابتدایی دخترانه نیز بازگشایی شد، اما دانش‌آموزان دختر
در دورههای متوسطه و لیسه (از صنف ششم تا دوازدهم) از حق آموزش محروم شدند.
پس از حدود ۹ ماه از ممنوعیت آموزش دختران دورههای متوسطه و لیسه، به تاریخ ۷
جوزای ۱۴٠۱ گروه طالبان اعلام کردند که یک کمیته به ریاست عبدالحکیم حقانی، رئیس
دادگاه عالی طالبان ایجاد شده تا روی برنامۀ بازگشایی مکاتب دخترانه کار کنند. اما
مکاتب دخترانه هنوز بسته‌است.
۲. منع زنان از کار بیرون خانه و مشارکت
سیاسی
در دولت
جمهوری ۲۸ درصد کارکنان خدمات ملکی دولت را زنان تشکیل می‌دادند. پس از روی کار
آمدن گروه طالبان، بدون لایحه و فرمان رسمی زنان از کار در بخش‌های نظامی، خدمات
ملکی، هوانوردی، هنر، ورزش و تجارت منع شدند. اما زنان در بخش‌های آموزش و صحت هم‌چنان
حضور داشتند.
کمیسیون اصلاحات اداری در کابل، ۱۱٠ کارمند زن را در ماه حمل ۱۴٠۱ و ریاست کار و
امور اجتماعی ولایت بلخ ۱۵۰ کارمند زن را که آموزگاران و مدیران مهدکودک‌ها بودند
در ماه جوزای ۱۴٠۱ به شکل دسته‌جمعی اخراج کردند.
روزنامه گاردین روز دوشنبه، ۲۷ سرطان، گزارش داد که وزارت مالیۀ طالبان به
کارمندان زن در این وزارت دستور داده به جای خود یک مرد از اعضای خانواده‌شان را
بفرستند، سخنگویان طالبان این گزارش را تأیید کردند.
۳. حجاب اجباری
وزارت
تحصیلات عالی طالبان ۲٠ سنبله ۱۴٠٠ با نصب بنرها در دانشگاه‌های دولتی حجاب عربی
با نقاب سیاه را پوشش اجباری برای دانشجویان دختر و شرط بازگشایی دانشگاه‌ها به
روی دختران اعلام کرد.
کارزار
حجاب اجباری طالبان ۱۶ جدی ۱۴٠٠ با نشر پوسترهای تبلیغاتی در جاده‌های شهر کابل
آغاز شد. در پوسترهایی که طالبان توزیع کردند، به سه زبان ( فارسی، پشتو و عربی)
نوشته بود: «بر اساس حکم شریعت، زن مسلمان باید حجاب را رعایت نماید.»
در این فرمان، طالبان دو نوع پوشش برای زنان تعیین کردند: چادر برقع و حجاب عربی
با نقاب سیاه.
رهبر
طالبان ۱۷ ثور ۱۴٠۱ فرمان داد: چادری (برقع) بهترین نوع حجاب شرعی است. لباس و
چادر سیاه هم حجاب شرعی است اگر تنگ و چسب نباشد. اگر زنی حجاب شرعی را مراعات
نکند، باید خانه‌اش شناسایی شود، سرپرست آن زن احضار و سه روز زندانی شود و به
محکمه معرفی گردد تا رسماً جزا داده شود.»
۲۹ ثور ۱۴٠۱ مجریان زن در شبکه‌های تلویزیونی با صورت پوشیده ظاهر
شدند. سپس رسانه‌ها اعلام کردند که وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان شبکه‌ها
را مجبور کرده تا مجریان زن را اخراج کنند و یا با صورت پوشیده با ماسک و حجاب
سیاه عربی ظاهر شوند.
۴. لغو نهادها و قوانین حمایت از زنان
گروه
طالبان به تاریخ ۲۴ اسد ۱۴٠٠ به کابل رسید، ۲۳ روز بعد به تاریخ ۱۶ سنبله، کابینۀ
سرپرست‌اش را اعلام کرد که در آن وزارت امور زنان وجود نداشت. وزارت امر به معروف
و نهی از منکر گروه طالبان به تاریخ ۲۶ سنبله ۱۴٠٠، با ۷٠٠٠ مأمور در ساختمان
وزارت امور زنان فعال شد. صادق عاکف مهاجر، سخنگوی این وزارت در ماه سرطان ۱۴٠۱ به
روزنامۀ لوموند گفت: وزارت امر به معروف و نهی از منکر «مهم‌ترین» وزارت‌خانۀ
طالبان است و حتی «در جایگاهی بالاتر از وزارت‌های داخله و دفاع» این گروه قرار
دارد.
کتاب «امارت اسلامی و نظام آن» نوشتۀ عبدالحکیم حقانی، قاضی‌القضات طالبان در ۳۱۲
صفحه به زبان عربی منتشر شد و حکم مانفیست این گروه را دارد که در آن زنان از حقوق
بشری، آزادی‌های مدنی و مشارکت سیاسی محروم شده‌اند.
ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان ۵ اسد ۱۴٠۱ در قندهار در مورد قوانین فرمان
داد که «قوانین نوشته شده از سوی بشر قابل تطبیق نیست. مثل دورۀ جمهوریت ایجاد
قوانین به خواست مردم امکان ندارد. فقط و فقط حکم الله قابل تطبیق است و حل تمام
مشکلات بر اساس شریعت است و تمام تصامیم مطابق به شریعت گرفته می‌شود.»
۵. محدودیت بر سفر و گشت‌وگذار زنان
وزارت امر
به معروف و نهی از منکر گروه طالبان ۵ جدی ۱۴٠٠ اعلام کرد که رانندگان وسایط نقلیه
حق ندارند زنان بدون حجاب شرعی(برقع و حجاب عربی با نقاب سیاه) را سوار کنند.
در این فرمان تأکید شده بود که زنان بدون یک مرد محرم حق ندارند به فاصلۀ بیش از
۲۷ کیلومتر سفر کنند.
ذبیح‌الله
مجاهد، ۸ حوت ۱۴٠٠ در یک نشست خبری در کابل اعلام کرد: «دختران بدون محرم نمی‌توانند
به بورسیۀ تحصیلی بروند، حضور محرم در سفرهای خارج از کشور برای زنان 'حکم شرعی'
است.»
۶. ممانعت از خرید و فروش زنان در بازار
مأموران
امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان ۲۴ جوزای ۱۴٠۱ در شهر هرات، به فروشگاه‌ها
و حتی مالکان فروشگاه‌های لوازم زنانه هشدار دادند که پس از این زنان بدون محرم را
به دکان‌های‌شان اجازه ندهند و به آنان چیزی نفروشند.
۷. محدودسازی دسترسی زنان به خدمات صحی
ریاست امر
به معروف و نهی از منکر گروه طالبان، ۱ جدی ۱۴٠٠ ورود زنان بدون محرم به مراکز صحی
در ولایت غزنی را ممنوع کرد. سپس در ولسوالی مقر این ولایت همراهی زن بیمار توسط
زن دیگر خانواده در شفاخانه‌ها را «غیراخلاقی» و «غیرشرعی» اعلام کرده به دکترها
دستور دادند تا از معاینه و تداوی زنان بیمار بدون محرم خودداری کنند.
وزارت امر
به معروف و نهی از منکر طالبان ۲۸ ثور ۱۴٠۱ با نشر اعلامیه‌ای گفت: به مسئولان صحی
ولسوالی نازی ولایت ننگرهار دستور داده شده که زنان بیمار بدون محرم و زنان بدون
حجاب شرعی را اجازۀ داخل شدن به شفاخانه ندهند.
۸. منع دسترسی زنان به عدالت
محکمۀ
استیناف گروه طالبان در ولایت هرات ۲۵ جوزای ۱۴٠۱ اعلام کرد که «زنان حق ندارند
علیه شوهران‌شان در دادگاه شکایت کنند، چون محاکم طالبان به شکایت‌های زنان در
مورد خشونت‌های خانوادگی رسیدگی نمی‌کند.»
۹. منع انتقاد و اعتراض علیه طالبان و تعیین
مجازات
پس از روی
کار آمدن گروه طالبان زنان تنها نیروی مدنی معترض و منتقد طالبان بودند که به
گزارش عفو بین‌الملل و سازمان ملل متحد، طالبان با زنان معترض از طریق اعمال خشونت‌های
حاد هم‌چون اختطاف، بازداشت خودسرانه، شکنجه، اعتراف اجباری، تهدید خانواده و قتل
برخورد کردند.
در حالی که مردم و جامعۀ جهانی از خفقان آزادی بیان در افغانستان نگران بودند،
گروه طالبان به تاریخ ۳٠ سرطان در فرمان جدید منسوب به ملا هبت‌الله آخندزاده،
رهبر این گروه گفت: «برای همۀ افراد و رسانه‌ها انتقاد از طالبان 'شرعاً حرام و
ممنوع' است و نقد و انتقاد از این گروه 'مجازات' در پی دارد.»
۱٠. منع زنان از ورود به مسجد
برای
نخستین‌بار در تاریخ دین اسلام، ۲۷ جوزای ۱۴٠۱ طالبان در شهر هرات فرمان دادند که
«نماز خواندن زنان در مسجد حرام است.» جنگجویان طالبان در چندین مسجد از اشتراک
زنان به نماز جمعه جلوگیری و اعلام کردند که «زنان حق خواندن نماز در جماعت را
ندارند.»
۱۱. منع زنان از صرف غذا در رستورانت
مأموران
امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان ۲۲ جوزای ۱۴٠۱ در ولسوالی دشت قلعه ولایت
تخار به رستورانت‌ها و شیریخ فروشی‌ها دستور دادند که «به زنان غذا و شیریخ
ندهید، شرعاً حرام است.»
۱۲. فرمان ویژۀ رهبر طالبان در مورد حقوق
زنان
طالبان ۱۲
قوس ۱۴٠٠ فرمان ویژه‌ای منسوب به ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر این گروه در مورد
حقوق زنان را در شش ماده و چهار جزء منتشر شد.
رهبر
طالبان در فرمان ویژه‌اش حقوق بشر، آزادی‌های مدنی و خواست‌های اساسی زنان را
نادیده گرفته در مورد شش موضوع مرتبط به ازدواج: نکاح، مهر، بد دادن، عدت، میراث و
چندهمسری منحیث حقوق شرعی و اسلامی زنان تأکید داشت.
رهبر
طالبان در نخستین مادۀ این فرمان گفته‌است: «رضایت دختران بالغ ( سن بلوغ طبق
قوانین اسلامی برای دختران ۹ سالگی است) در هنگام نکاح ضروری است، کسی حق عقد نکاح
یک زن بالغ با جبر و اکراه را ندارد.»
رهبر
طالبان «بد دادن» را ممنوع کرده گفت «زن مال نیست، انسان آزاد و اصیل است، به بد
داده نشود.»
رهبر
طالبان بر حفظ مدت شرعی برای نکاح مجدد زنان تأکید کرده گفت: «هرگاه این عدت
کامل شود، مردان خانوادۀ شوهر فوت‌شدۀ یک زن حق ندارند بدون رضایت‌اش او را به
نکاح بگیرند.»
رهبر
طالبان در مورد مهر گفت: «گرفتن مهر از شوهر جدید، حق شرعی زن بیوه است.»
در مورد
حق میراث، رهبر طالبان گفت که زن «به طور فرضیت و عصبیت» حق دارد از مال شوهر،
فرزند و پدرش سهم ببرد.
رهبر طالبان در مورد چندهمسری گفت: «کسی که چند زن دارد، مکلف است حقوق همۀ زنان را مطابق حکم شرعی بدهد و در بین‌شان عدل قائم کند.»
--
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر